Loại máy bay được ví như 'siêu pháo đài' bất khả xâm phạm: Tốc độ trung bình 1.000km/h, tầm bay tới 12.000km, ra đời gần 70 năm vẫn được Mỹ sử dụng

"Pháo đài bay" B-52 là máy bay ném bom chiến lược phản lực được Không quân Mỹ (USAF) sử dụng từ năm 1955, thay thế cho các kiểu Convair B-36 và Boeing B-47. Với chiều dài thân máy bay 50m, cao 12,4m và sải cánh rộng tới 56,4m, B-52 lớn hơn người tiền nhiệm B-47 rất nhiều. Suốt hàng chục năm, đây là máy bay ném bom chiến lược lớn nhất thế giới.

B-52 mang 8 động cơ phản lực cánh quạt Pratt & Whiteney TF33-P-3/103, trọng lượng cất cánh tối đa khoảng 200 tấn. Tốc độ bay trung bình của B-52 vào khoảng 1.000km/giờ. Các chuyên gia phân tích ưu thế B-52 là tầm bay xa 12.000km, trần bay cao khi cần có thể đạt 15km. B-52 ném bom ở độ cao 9.000-10.000m. Khi tiếp dầu có thể còn bay xa hơn. Chuyến bay kỷ lục tại vùng vịnh 1 B-52 bay tới 34h trên không, nhờ tiếp nhiên liệu vài lần.

B-52 của Mỹ hạ cánh xuống Căn cứ Không quân ở Cheongju, Hàn Quốc hồi tháng 10/2023. Ảnh: Yonhap/TTXVN

Kíp lái của B-52 gồm 6 người: chỉ huy, phi công, sĩ quan radar, sĩ quan hoa tiêu, sĩ quan tác chiến điện tử và xạ thủ súng máy ngồi ở đuôi máy bay.

Vũ khí tấn công của B-52 là các dây bom (khoảng 100 quả) lắp trong thân và dưới cánh. Khả năng phòng ngự của dòng máy bay ném bom chiến lược này là một tháp pháo M61 Vulcan 20mm để tự vệ trước máy bay hoặc tên lửa của đối phương. Các nhà quân sự Hoa Kỳ gọi B-52 là “pháo đài bay” bởi tính chất của pháo đài là được bảo vệ tốt trước sức tấn công từ ngoài vào.

Đến đời B-52H, loại máy bay này được nâng cấp hơn 10 lần, nó mang tới 16 máy gây nhiễu điện tử tích cực, 2 máy gây nhiễu tiêu cực và 2 máy thu tần số radar đối phương. Số máy nhiễu này trùm phủ hầu hết các tần số, từ dải âm tần đến siêu cao tần, kỳ vọng “bịt mắt” được hầu hết các radar của Việt Nam trong thập kỷ 70.

B-52 còn mang 4 quả tên lửa mồi bẫy ADM-20 Quail (chim cút), nhằm đánh lừa tên lửa của đối phương, tầm bắn khoảng 700km, tốc độ gần 1.000km/h, có tác dụng hút tên lửa SAM-2 và tên lửa của MiG-21 vào đó.

B-52 thực sự là kho bom đạn bay trên không. Ảnh: Wikipedia

Với vai trò là máy bay ném bom chiến lược, các phi đội B-52 không hoạt động độc lập mà được hộ tống bởi các máy bay trinh sát điện tử EA-6A, EB-66, EC-121 và các chiến đấu cơ F-4, F-105, A-6, A-7 với các thiết bị gây nhiễu chủ động và thụ động đi kèm.

John Foster Dallas, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ dưới thời Harry Truman từng nói: “Nằm dưới tầm B-52, đối phương chỉ còn cách cầu Chúa”. Báo Mỹ còn mô tả “những bình địa trở thành vệt bom dài với các điểm nổ cách nhau từ 12-20m, những hố bom chi chít kề nhau như cảnh tượng mặt trăng bị thiên thạch bắn phá”.

Sau này, B-52G sử dụng hệ thống dẫn đường quán tính và mang thêm loại tên lửa hành trình không đối đất AGM-28 Hound Dog (chó săn). AGM-28 bay siêu âm tầm bắn lên tới 800km, còn bay ở tốc độ cận âm thì tầm bắn còn trên 300km.

Máy bay B-52 thường không hoạt động đơn độc, mà có cả phi đội hộ tống hàng chục máy bay chiến thuật theo kèm. Ảnh: US Airforce

Được bảo vệ kỹ càng và tốn kém như thế, nhưng đêm đầu tiên 18/12/1972, B-52 đánh vào Hà Nội đã bị bắn rơi 3 chiếc. Nếu tính cả 12 ngày đêm cuối tháng 12/1972, không quân chiến lược Mỹ huy động tới 193 chiếc “pháo đài bay”, với gần 600 phi vụ, chiếm gần một nửa “pháo đài bay” của toàn nước Mỹ… kết cục có 34 “pháo đài bay” bị hạ gục.

Nhờ có 8 động cơ, nên trong số đó có nhiều chiếc dựa vào động cơ còn lại, cố “lết” cánh về căn cứ U-Tapao (Thái Lan) mới thoát chết.