Doanh nghiệp logistics trải qua một năm đầy khó khăn, thách thức

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang có diễn biến khó lường, kim ngạch xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam trong 11 tháng của năm nay đã giảm lần lượt là 5,9% và 10,7% so với cùng kỳ năm trước.

Tính chung thời gian này, tổng khối lượng vận tải hàng hóa của Việt Nam đạt 2.062,3 triệu tấn, tăng 12,9% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, vận tải thủy nội địa ghi nhận mức tăng lớn nhất là 18,5%; vận tải hàng không, đường bộ, đường biển có mức tăng lần lượt là 13,6%, 11,7% và 9,9%; Còn đối với vận tải đường sắt lại ghi nhận lượng hàng hóa sụt giảm đáng kể tới 22,4%.

Tỷ lệ tăng trưởng khối lượng hàng hóa (Ảnh: Vietnam Report)

Xét riêng khối lượng hàng hóa thông qua cảng biển lũy kế từng tháng trong năm 2023, vào tháng 1 ghi nhận lượng hàng hóa qua cảng tăng trưởng âm; Tới hết quý I, chỉ có lượng hàng hóa nhập khẩu qua cảng biển tăng trưởng dương. Lũy kế 8 tháng đầu năm, lượng hàng hóa xuất khẩu chưa có sự cải thiện mà còn đi theo chiều hướng xấu đi; Ngược lại, hàng hóa nội địa và nhập khẩu tăng trưởng dương nhưng con số này chưa vượt mức 4,0%.

Theo khảo sát, đối với các doanh nghiệp logistics, phần lớn các doanh nghiệp này đều ghi nhận kết quả kinh doanh sụt giảm trong thời gian qua. Đặc biệt là, trong số 66,7% số doanh nghiệp giảm lợi nhuận thì có tới 40% số doanh nghiệp cho biết có mức sụt giảm đáng kể.

Song, yếu tố chi phí của các doanh nghiệp trong ngành đã có nhiều điểm sáng khi 60% số doanh nghiệp có tổng chi phí giảm. Điều này phản ánh rất chính xác những nỗ lực ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát và hạ lãi suất cho vay từ phía Chính phủ.

Trải qua một thời gian dài chững lại của kinh tế toàn cầu và ghi nhận kết quả kinh doanh trong 3 quý đầu năm 2023 không tích cực, các doanh nghiệp logistics trong phải đối diễn với nhiều khó khăn do giảm số lượng đơn hàng, kinh tế tăng trưởng chậm chạp, sự bất ổn chính trị trên thế giới.

Đồng thời còn có những thách thức liên quan đến cạnh tranh giữa các doanh nghiệp logistics. Theo đó là cuộc cạnh tranh cả về giá bán lẫn dịch vụ diễn ra gay gắt khi ngày càng nhiều doanh nghiệp nước ngoài tham gia vào thị trường với mục tiêu chiếm lĩnh, sẵn sàng thua lỗ 3 - 5 năm nhằm chiếm được thị phần lớn.

Những thách thức của doanh nghiệp logistics (Ảnh: Vietnam Report)

Thời gian qua, với sự phát triển mạnh mẽ của các sàn thương mại điện tử - nơi phát sinh sản lượng ngành logistics ngày càng lớn hiện nay, các doanh nghiệp này đã mở rộng hệ sinh thái, tham gia vào thị trường logistics và tự chủ hoạt động giao hàng của doanh nghiệp.

Có thể thấy, các doanh nghiệp logistics Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức đến từ các yếu tố tác động đến chi phí của doanh nghiệp, bao gồm: Biến động giá năng lượng, lạm phát cao, sức ép tỷ giá, khó khăn tiếp cận nguồn vốn cho hoạt động đầu tư.

Cuối cùng phải kể đến là khó khăn về nhân lực đã chi phối và làm hạn chế năng lực của doanh nghiệp. Với đặc thù của ngành logistics khi được hình thành và phát triển lớn mạnh nhất trên thế giới, sự ràng buộc trong một quy trình thực hiện đã được thiết lập sẵn, yếu tố chuyên môn của nhân lực ngành ngày càng được chú trọng.

Hiệp hội Phát triển nhân lực logistics Việt Nam (Valoma) cho biết, dự kiến tới năm 2030, nhu cầu nguồn nhân lực về logistics sẽ đạt hơn 200.000 người. Trong khi khả năng đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực logistics chỉ đạt khoảng 10%. Số lao động được đào tạo bài bản về dịch vụ này chỉ chiếm từ 5 - 7% số lao động hiện tại đang làm việc trong lĩnh vực này. Vì vậy, nguồn nhân lực logistics tại Việt Nam có thể nói là thiếu cả về số lượng lẫn chất lượng.

Với những kỳ vọng vào sự phục hồi nền kinh tế cùng mục tiêu tăng trưởng 6,0% trong năm 2024 của Việt Nam, doanh nghiệp logistics đã bày tỏ sự lạc quan khi có 34,5% số doanh nghiệp tham gia khảo sát của Vietnam Report cho rằng ngành logistics sẽ tăng trưởng tốt hơn.

Nhiều đơn vị trong ngành lạc quan rằng thị trường logistics sẽ tăng trưởng tốt hơn

Những kỳ vọng lạc quan này xuất phát từ các dấu hiệu phục hồi của cầu quốc tế, tác động tích cực tới doanh thu của ngành trong thời gian tới. Bên cạnh đó, hệ thống cảng - cửa ngõ giao thương quốc tế có được bệ phóng nhờ sự thay đổi chính sách của Cục Hàng hải Việt Nam về Dự thảo thay thế Thông tư 54/2018/TT-BGTVT.

Cụ thể, Dự thảo đề xuất tăng 10% giá dịch vụ bốc dỡ container từ năm 2024 tại một số khu vực như cảng Hải Phòng, cụm cảng Cái Mép - Thị Vải. Nếu cảng có khả năng tiếp nhận tàu trên 160.000 DWT thì có thể tăng thêm 10% phí dịch vụ nữa, đồng nghĩa việc các cảng có thể tăng chi phí bốc xếp lên 20% so với hiện tại. Kết hợp giữa cầu vận tải tăng cùng chính sách cho phép tăng giá dịch vụ mang lại triển vọng tích cực hơn cho các doanh nghiệp ngành logistics nói chung và đặc biệt là doanh nghiệp nhóm ngành khai thác cảng.

Nền kinh tế đang không ngừng phát triển, trước bối cảnh hiện nay, ngành logistics cũng góp phần thúc đẩy làn sóng tiến bộ công nghệ, tự động hóa quy trình và bảo vệ môi trường. Để luôn dẫn đầu và duy trì tính cạnh tranh thì các doanh nghiệp trong ngành phải thường xuyên cập nhật xu hướng mới và có liên quan. Các doanh nghiệp thành công là những đơn vị nắm bắt tốt xu hướng cùng thách thức mới nhất trong ngành logistics và biết cách sử dụng hiệu quả công nghệ cũng như tận dụng chúng.