Giải bài toán nhân lực cho ngành kinh tế số

Nhân lực vừa thiếu vừa yếu

Trong những thập niên tới, kinh tế số được xem là một trong những động lực tăng trưởng, cho phép Việt Nam đạt được mục tiêu trở thành nền kinh tế thu nhập cao vào năm 2045. Theo đó, mục tiêu đến năm 2025 và 2030, kinh tế số sẽ chiếm 20% GDP và 30% GDP của cả nước.

Theo Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng, nhân lực số là rất cần thiết để thực hiện chuyển đổi số bền vững và hiệu quả, giúp triển khai công tác mục tiêu thành công trong chương trình chuyển đổi số quốc gia. Thế nhưng, hiện nay nhân lực số của Việt Nam vừa thiếu, lại vừa yếu.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng dẫn chứng: “Muốn có đủ nhân lực số thì từ nay đến năm 2030 mỗi năm phải đào tạo được khoảng 150.000 nhân lực số từ cao đẳng trở lên. Hiện tại, mỗi năm mới đào tạo được 65.000 người, tức là chưa được 50% nhu cầu”.

Nguồn nhân lực số còn hạn chế

Theo Giám đốc nhân sự Công ty FPT Software Nguyễn Tuấn Minh, nhu cầu về nhân lực công nghệ thông tin hiện nay cực kỳ nóng. FPT Software có gần 30 ngàn ngàn lập trình viên, kỹ sư làm việc trong nước và thế giới. Thế nhưng, công ty lại thiếu các chuyên gia ngành. Ngoài nguồn lực kỹ sư, công ty phải tuyển dụng đội ngũ chuyên gia ở các ngành nghề trong suốt những năm qua để cùng với đội ngũ CNTT cung cấp giải pháp tối ưu.

Theo Tổng Giám đốc HR2 Nguyễn Thị Bích Hồng, kinh doanh, công nghệ và con người là 3 trụ cột của chuyển đổi số. Trong đó lĩnh vực này thành công hay thất bại phụ thuộc vào con người. Nhân lực số là bài toán của đa số các doanh nghiệp trong bối cảnh xu thế chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay, nhất là nhân sự thiếu hụt nguồn nhân lực số trong nhóm quản lý.

Chuyển đổi số cần đi từ tổng thể, trên xuống, do đó nhóm quản lý giữ vai trò quan trọng.

Đào tạo là vấn đề then chốt

Theo Tổng Giám đốc HR2 Nguyễn Thị Bích Hồng, nước ta có tiềm năng phát triển nhân lực số rất lớn. Thế nhưng, cần phải phát triển nhân lực số theo 3 nội dung chính, gồm vai trò then chốt của Chính phủ về cơ chế, chính sách, môi trường cho sự phát triển công nghệ số; các cơ sở đào tạo và bản thân mỗi người lao động chủ động hòa nhập, có năng lực làm chủ các công nghệ số và nhanh chóng thích ứng với sự biến đổi của công nghệ và nhân tố trung tâm của các doanh nghiệp hoạt động đầu tư, chuyển đổi số và thích ứng với công nghệ số ở mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ.

Theo PGS.TS Bùi Huy Nhượng (Trường Đại học Kinh tế Quốc dân), cần chú ý liên kết 3 khâu là đào tạo, sử dụng và đãi ngộ để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Đào tạo phải dựa trên xu hướng và nhu cầu phát triển của nền kinh tế Việt Nam, tiếp cận cách hay của thế giới. Cùng với đó là cần phát triển hệ thống trường học chất lượng cao, trường học thông minh có trang bị cơ sở vật chất chuẩn hóa, tiên tiến, hiện đại.

Ngoài ra, khuyến khích các cơ sở giáo dục nghề nghiệp thúc đẩy gắn kết đào tạo với doanh nghiệp, tích cực đổi mới nội dung mạnh mẽ, chương trình và phương pháp dạy học ở mọi cấp học. Thực hiện đào tạo theo hướng phát huy tư duy sáng tạo, áp dụng tiến bộ thành tựu khoa học, để cải thiện chất lượng giảng dạy, làm chủ khoa học và công nghệ khi cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang bùng nổ.

Giám đốc Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (Bộ KH&ĐT) Vũ Quốc Huy cũng có cùng quan điểm rằng lấy đào tạo làm cốt lõi. Việt Nam phải thay đổi từ khâu đào tạo để giải bài toán nhân lực trong nền kinh tế số. Theo ông, doanh nghiệp cần đa dạng hóa nguồn lực hơn, bằng việc chia nhỏ các phần công việc để đa dạng hơn, mở rộng nguồn tìm kiếm ở những phần liên quan tới kiến thức, kỹ năng đó. Ngoài ra, một giải pháp khác là dùng dịch vụ cung cấp nguồn lực từ những nhà cung cấp chuyên nghiệp.