Hai mặt hàng xuất khẩu sang Nga tăng trưởng 3 con số, là “điểm sáng” trong bức tranh ảm đạm

Số liệu từ Tổng cục Hải quan cho thấy kim ngạch thương mại hai chiều Việt Nam - Liên Bang Nga 7 tháng đầu năm 2023 đạt 1,88 tỷ USD giảm 15,8% (6 tháng đầu năm 2023 giảm 20,9%) so với cùng kỳ năm 2022 và giảm 37,8% so với năm trước đó.

Trong đó, sự hồi phục của kim ngạch xuất khẩu từ Việt Nam sang Liên Bang Nga diễn ra khá nhanh. Trong quý I/2023, xuất khẩu của Việt Nam sang Nga giảm 32% thì sau 7 tháng đầu năm đã đạt mức giảm 3,2% so với cùng kỳ năm 2022, đạt 931,1 triệu USD.

Mặt khác, trong quý I, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam từ Nga giảm 49,2%. Tuy nhiên, đến 7 tháng năm 2023 thì ghi nhận mức giảm 25,2%, đạt 950,8 triệu USD. Tính đến hết tháng 7/2023, thâm hụt thương mại là 19,7 triệu USD.

Xuất khẩu gốm sứ sang Nga tăng trưởng mạnh

Một số mặt hàng xuất khẩu thế mạnh của Việt Nam qua 7 tháng đầu năm 2023 có sự tăng trưởng đáng kể so với 7 tháng đầu năm 2021 - thời điểm trước khi nổ ra mâu thuẫn giữa Nga và Ukraine. Cụ thể, xuất khẩu gạo tăng 263,1%, xuất khẩu cà phê tăng 8,1%, xuất khẩu cao su và sản phẩm từ cao su tăng lần lượt là 31,5% và 107,8%.

Nhiều mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu đã tăng mạnh so với 7 tháng đầu năm ngoái. Cụ thể, sản phẩm gốm , sứ tăng 225,4%; bánh kẹo và các sản phẩm ngũ cốc tăng 59,2% và sản phẩm từ cao su tăng 383,9%.

Một số mặt hàng khác ghi nhận dấu hiệu hồi phục xuất khẩu như hàng dệt may tăng 79,7%, túi xách, ví,vali, mũ, ô, dù tăng 49,1% và hạt điều tăng 19,6%.

Cao su cũng là mặt hàng xuất khẩu sang Nga có mức tăng trưởng mạnh

Số liệu ngày 4/8 của Ngân hàng Thế giới (WB) cho thấy Liên Bang Nga là nền kinh tế đứng thứ 5 toàn cầu với tổng GDP đạt 5.510 tỷ USD, tính theo ngang sức mua, chỉ xếp sau Trung Quốc, Mỹ, Ấn Độ, Nhật. Cũng theo dự báo của WB, kinh tế Nga vẫn duy trì vị trí này vào năm 2030.

Các đánh giá mới nhất của Liên Bang Nga cho thấy kinh tế nước này có thể đạt mức tăng trưởng 2 - 2,5% trong năm nay, sau khi sụt giảm 2,1% vào năm trước.

Thương vụ Việt Nam tại Liên bang Nga thông tin, sau gần 7 năm triển khai Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Liên minh Kinh tế Á u (EAEU FTA), thuế nhập khẩu đối với đa số các mặt hàng xuất khẩu của hai bên hiện nay đã giảm về 0% hoặc ở mức rất thấp. Đó là điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp Nga và Việt Nam đẩy mạnh hợp tác thương mại và đầu tư trên thị trường của nhau.

Khoảng trống lớn trên thị trường đã xuất hiện khi các doanh nghiệp phương Tây rút khỏi Nga. Đó là cơ hội cho các doanh nghiệp Việt với điểm mạnh về giày dép, hàng may mặc, hàng tiêu dùng, nông sản, điện tử gia dụng tăng xuất khẩu và đầu tư sang Nga. Nếu hợp tác với Nga, các doanh nghiệp nên nghiên cứu kỹ lưỡng, cân nhắc đẩy mạnh, đầu tư và thành lập doanh nghiệp tại Nga nhằm tổ chức sản xuất - tiêu thụ các mặt hàng giày dép, may mặc, hàng tiêu dùng và nông sản chế biến tại Nga. Đồng thời, tận dụng hiệu quả hơn Hiệp định thương mại tự do với Liên minh kinh tế Á u.

Ở một mặt khác, các doanh nghiệp Việt có thể thu mua từ Nga các mặt hàng nhiên, nguyên liệu để phục vụ cho hoạt động sản xuất và tiêu dùng nội địa.

Liên bang Nga và Việt Nam hiện đã nới lỏng các quy định về visa cho công dân hai nước. Công dân Việt Nam đã có thể xin visa điện tử để vào Nga kể từ ngày 1/8/2023, còn người Nga cũng có thể lưu trú tại Việt Nam đến 45 ngày miễn visa từ 15/8.

Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang Nga 7 tháng năm 2023

Ngoài những thuận lợi nói trên, Thương vụ Việt Nam tại Liên bang Nga cho biết cả hai quốc gia vẫn chủ yếu dùng Euro, USD trong thanh toán khi xuất nhập khẩu, chưa dùng các ngoại tệ mạnh khác. Mặt khác, các ngân hàng Việt Nam rất ngại khi làm việc với các nhà băng Nga vì lo sợ bị trừng phạt thứ cấp bởi phương Tây, nhất là đối với việc thanh toán cho hàng nhập khẩu từ Nga.

Hai bên có khoảng cách địa lý tương đối xa, với các tuyến đường vận tải biển chủ yếu từ Việt Nam sang Nga gặp khó vì cấm vận của phương Tây sau khi xung đột giữa Nga và Ukraine xảy ra có ảnh hưởng tiêu cực tới vận tải hàng hóa xuất nhập khẩu giữa hai quốc gia.

Tuyến vận tải đường sắt liên vận quốc tế qua Trung Quốc, Mông Cổ sang các nước EAEU FTA có công suất còn thấp, ngoài ra còn phụ thuộc vào quốc gia thứ 3, do đó hiệu quả chưa cao.

Ở một mặt khác, việc đi lại, giao thương, vận tải, du lịch giữa hai quốc gia cũng bị hạn chế vì hai bên chưa nối lại đường bay thẳng trực tiếp Hà Nội, TP HCM. Qua đó, việc phát triển hợp tác kinh tế thương mại và đầu tư song phương cũng bị cản trở.

Kế hoạch cho thấy Thương vụ Việt Nam tại Liên bang Nga dự kiến sẽ tổ chức Tuần Việt Nam tại Trung tâm Thương mại Hà Nội - Matxcơva từ 12 - 15/10/2023 Đại sứ quán. Sự kiện này sẽ có các hoạt động trưng bày, giới thiệu hàng hóa và doanh nghiệp Việt Nam với khoảng 30 gian hàng, cũng như các buổi hội thảo để kết nối giao thương giữa doanh nghiệp Việt và Nga. Đó là cơ hội để các doanh nghiệp Việt Nam có thể đẩy mạnh quảng bá và xúc tiến thương mại hàng hóa tại thị trường này.

Bên cạnh đó, Thương vụ Việt Nam tại Liên bang Nga cũng đề nghị các Bộ, ngành hỗ trợ cho các địa phương, doanh nghiệp và hiệp hội tổ chức các đoàn xúc tiến thương mại với khoảng 10-15 doanh nghiệp tham gia vào các triển lãm chuyên ngành cụ thể như đồ gỗ, may mặc, thực phẩm, hàng tiêu dùng, cà phê, đồ uống, chè… tại Nga trong giai đoạn năm 2023 và 2024.