Hoàn thuế VAT cho doanh nghiệp: Bài 1: Dòng vốn kiệt quệ, doanh nghiệp mỏi mòn chờ hoàn thuế VAT

2 - 3 năm không được hoàn thuế

Công ty Cổ phần Thương mại Xuất nhập khẩu toàn cầu An Phát (kinh doanh tinh bột sắn) cho biết, theo quy định, số tiền 10% thuế VAT phải được hoàn lại sau khi hàng được xuất khẩu. Tuy nhiên, năm 2019, Cục Thuế Hà Nội yêu cầu Công ty cung cấp thông tin căn cước công dân khách hàng Trung Quốc gửi sang cơ quan thuế của Trung Quốc để xác minh. Sau đó, Cục Thuế Hà Nội cho rằng An Phát có dấu hiệu gian lận về hoàn thuế VAT, xuất khẩu khống hàng hóa… và đã chuyển hồ sơ sang Phòng Cảnh sát kinh tế (C03- Công an TP. Hà Nội) xác minh từ ngày 22/5/2020.

Cơ quan cảnh sát điều tra dừng điều tra và không ra kết luận cho vụ việc của Công ty An Phát. Tuy nhiên, Cục Thuế Hà Nội vẫn không giải quyết hoàn thuế cho doanh nghiệp bằng câu trả lời: chờ kết luận của Cơ quan cảnh sát điều tra.

Cũng theo Công ty An Phát, tiếp sau đó Tổng cục Thuế sau đó đề nghị Cục Cảnh sát Kinh tế (C03 - Bộ Công an) vào cuộc để xác minh 4 doanh nghiệp trong đó có An Phát, C03 đã có công văn chỉ đạo PC03 (Công an TP. Hà Nội) tiếp tục điều tra xác minh An Phát kỳ hoàn thuế thứ 32, 33, trả lời cho cơ quan thuế.

Ngày 20/3/2023, An Phát nhận được Công văn số 181/CSKT-Đ5 ngày 18/1/2023 của PC03 (Công an TP. Hà Nội) gửi Cục Thuế Hà Nội trao đổi kết quả xác minh vụ việc có dấu hiệu vi phạm hoàn thuế VAT. Theo đó, Cơ quan Cảnh sát điều tra đã tổng hợp kết quả xác minh về đối tác, ngân hàng, tài khoản ngân hàng liên quan, giá trị hàng hóa, dịch vụ đầu vào, đầu ra, xác minh tại các chi cục hải quan liên quan, hàng hóa được xuất khẩu 100% qua các cửa khẩu của An Phát và kết luận: Đúng khối lượng, giá trị hàng theo đề nghị hoàn thuế của doanh nghiệp.

Tuy nhiên, đến nay, Công ty An Phát vẫn chưa nhận được bất cứ trao đổi gì từ Cục Thuế Hà Nội, số tiền hoàn thuế đã lên tới hơn 11 tỷ đồng từ năm 2020, 2021, 2022.

Đặc biệt, do không được hoàn thuế, An Phát đành phải dừng mảng hoạt động xuất khẩu tinh bột sắn vì bị đọng vốn và không thể cạnh tranh được với các doanh nghiệp khác cùng ngành nghề.

An Phát cũng là một trong nhiều doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong việc hoàn thuế GTGT.

Hiệp hội Cao su Việt Nam (VRA) đã có văn bản gửi tới Cục Thuế TP.HCM để mong “được tháo gỡ” cho 10 doanh nghiệp chuyên mua bán, xuất khẩu cao su bị chậm hoàn thuế GTGT với số tiền hơn 171 tỷ đồng. Trong đó Công ty TNHH Thương mại Hòa Thuận chưa được hoàn số tiền thuế GTGT tới 50 tỷ đồng; Công ty TNHH MTV Thắng Thắng Lợi 35 tỷ đồng; Công ty TNHH TM Hoàng Dũng gần 23 tỷ đồng; Công ty TNHH Hóa nhựa Đông Dương gần 23 tỷ đồng…

Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cho hay, thống kê sơ bộ cho thấy số tiền thuế GTGT của doanh nghiệp chế biến - xuất khẩu gỗ chưa được hoàn đến nay là 6.100 tỷ đồng. Trong đó, các doanh nghiệp xuất khẩu dăm gỗ khoảng trên 4.000 tỷ đồng. Các doanh nghiệp gỗ dán cũng chưa được hoàn thuế trên 500 tỷ đồng; số còn lại khoảng 1.600 tỷ các doanh nghiệp viên nén và chế biến xuất khẩu các sản phẩm gỗ khác.

Đã nhiều lần, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam kiến nghị đẩy mạnh hoàn thuế cho doanh nghiệp. Bởi những quy định hoàn thuế hiện nay đối với mặt hàng đang gặp nhiều khó khăn, vướng mắc khiến thời gian hoàn thuế GTGT cho doanh nghiệp kéo dài. Có hồ sơ doanh nghiệp nộp đến 2 năm cũng không nhận được phản hồi dù quy định thời gian hoàn thuế không quá 40 ngày kể từ khi cơ quan thuế tiếp nhận hồ sơ. Điều đó khiến doanh nghiệp kiệt quệ về nguồn vốn quay vòng sản xuất nhất là trong bối cảnh khó khăn như hiện nay.

Đẩy nhanh hoàn thuế

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, Giảng viên cao cấp Học viện Tài chính cho rằng, về luật định, cơ quan thuế có trách nhiệm thực hiện hoàn thuế đầy đủ, đúng tiêu chuẩn, đúng nguyên tắc cho doanh nghiệp. Thời gian qua, có một số doanh nghiệp, đặc biệt là trong ngành gỗ và một vài ngành khác đã bị phát hiện cố tình gian lận để chiếm dụng tiền hoàn thuế, từ đó các cơ quan quản lý phải có thời gian kiểm tra, xác định lại, việc này là cần thiết.

Tuy nhiên, theo ông Đinh Trọng Thịnh, việc kiểm tra xác minh không thể kéo dài cả năm khiến doanh nghiệp chịu thiệt hại, và đánh đồng giữa doanh nghiệp rủi ro với doanh nghiệp chấp hành tốt. Do đó, theo ông Đinh Trọng Thịnh, việc hoàn thuế chậm, cơ quan quản lý thuế phải xem xét, thay đổi và quy định rõ nếu chậm thì được chậm bao lâu. Song song đó cũng cần quy định, dù đã được hoàn thuế nhưng sau này kiểm tra lại, nếu phát hiện việc gian lận thì doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm trước pháp luật, bị thu hồi tiền hoàn thuế và nộp phạt, việc này nhằm nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp.

Tại cuộc họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 12/7, nêu ý kiến góp ý với báo cáo công tác dân nguyện của Quốc hội trong tháng 5 và tháng 6, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh phản ánh việc chậm hoàn thuế VAT cho doanh nghiệp.

Theo đó, ông Vũ Hồng Thanh dẫn chứng trường hợp Công ty cổ phần An Phát, cho biết gần 6 tháng kể từ khi cơ quan công an kết luận doanh nghiệp này không có dấu hiệu vi phạm hoàn thuế VAT, công ty này vẫn phải “chạy đi, chạy lại” liên tục giữa Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) và Cục Thuế Hà Nội, nhưng đến nay vẫn chưa giải quyết việc hoàn thuế.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nhấn mạnh: "Sức khỏe của doanh nghiệp bị bào mòn mấy năm rồi, tiếp cận vốn thì rất khó khăn. Với An Phát thì cơ quan công an đã xác minh đủ điều kiện rồi mà cơ quan thuế cứ vòng vo”.

Đáng chú ý, Ban Dân nguyện vừa có công văn gửi Bộ trưởng Bộ Tài chính, đề nghị chỉ đạo việc thực hiện hoàn thuế VAT đối với mặt hàng xuất khẩu tinh bột sắn của Công ty An Phát theo đúng các quy định của pháp luật về hoàn thuế VAT.

Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, "Doanh nghiệp tiếp cận vốn rất khó khăn. Tiền hoàn thuế là tiền của người ta còn không cho hoàn nữa, kéo dài mấy năm nữa thì mình làm doanh nghiệp mình có sống được không?”.

Do đó, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội phải tiến hành phiên điều trần, giải trình về hoàn thuế VAT cho doanh nghiệp.

Trong khi đó, Chính phủ, Thường trực Chính phủ liên tục giao Bộ Tài chính thực hiện nhanh chóng việc hoàn thuế VAT cho doanh nghiệp, bảo đảm thủ tục đơn giản, nhanh gọn, thuận lợi.

Tại cuộc họp Bộ Chính trị, Ban Bí thư cho ý kiến về Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm, nhiệm vụ, giải pháp 6 tháng cuối năm 2023 diễn ra mới đây, Bộ Chính trị, Ban Bí thư cũng yêu cầu tập trung xử lý nhanh, hiệu quả các vướng mắc về hoàn thuế VAT.

https://taichinh.kinhtechungkhoan.vn/hoan-thue-vat-cho-doanh-nghiep-bai-2-tong-cuc-thue-noi-nhieu-doanh-nghiep-truc-loi-hoan-thue-vat-194461.html

Châu Giang