Không còn dễ kiếm lời từ bán hàng online

Theo báo cáo tổng quan sàn thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam quý III/2023 từ Metric, tổng doanh thu 5 sàn TMĐT lớn nhất là Shopee, Lazada, Tiki, Sendo và TikTok Shop trong quý III/2023 đạt 63.000 tỉ đồng, tăng 54,42% so với cùng kỳ.

Thế nhưng, quý III vẫn ghi nhận sự sụt giảm đáng kể về số lượng nhà bán ngưng hoạt động, tăng 12% so với cùng kỳ, ứng với hơn 49.500 gian hàng đã bị các sàn thương mại điện tử xóa sổ.

Nhà bán hàng nhỏ lẻ khó có thể tồn tại

Theo thống kê của Metric, trong quý III, tổng doanh thu và sản lượng của toàn thị trường TMĐT đều tăng trưởng trung bình trên 40% so với cùng kỳ, thế nhưng, số lượng shop có lượt bán giảm mạnh 12%. Điều này chỉ ra rằng các nhà bán nhỏ lẻ và khuyên chuyên sẽ dần rời khỏi thị trường. Các nhà bán thật sự chuyên nghiệp và có đầu tư khi bán hàng trên sàn TMĐT mới có lợi nhuận.

Nhà bán hàng nhỏ lẻ khó tồn tại trên sân chơi bán hàng online

Lý do là vì tất cả các yếu tố khách quan của thị trường như người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu, nền kinh tế còn nhiều biến động, nhiều điều chỉnh chính sách từ sàn mua sắm online. Đáng chú ý, yếu tố chủ quan từ chính nhà bán hàng không có chiến lược kinh doanh hiệu quả, không đánh giá kỹ thị trường trước khi sản xuất /mua hàng, chưa kiểm soát chặt chẽ chi phí…

Báo cáo cho biết thị trường TMĐT trong tương lai sẽ ngày càng chuyên nghiệp và trở thành sân chơi chính của nhiều doanh nghiệp lớn, hoặc có đầu tư kỹ khi kinh doanh.

Kết quả của báo cáo đã thể hiện hầu như đầy đủ thực trạng hoạt động của các người bán nhỏ trên sàn thương mại điện tử.

Chị V (TPHCM) chuyên bán đặc sản miền Tây từng mở 2 gian hàng tại 2 sàn TMĐT lớn với doanh số chục triệu đồng/ tháng, nhưng nay 1 gian đã bị khóa, còn gian kia thì dường như không hoạt động.

Chị V cho biết các sàn trước đây miễn phí cho nhà bán tất cả và tặng mã giảm giá, phí vận chuyển, do đó khách đặt mua nhiều, nhưng sàn hiện đặt ra rất nhiều loại phí. Họ cài đặt tự động cho gian hàng tham gia các chương trình marketing, quảng cáo… miễn phí lúc đầu và khi hết hạn thì tự động gia hạn mà không thông báo.

Chị V cho biết nhiều đơn bị lỗ do bị sàn trừ phí, bởi chủ gian hàng không biết để hủy tham gia chương trình. Chị đã tập trung giao hàng qua mạng để duy trì, chăm sóc khách quen để họ đặt đơn mới và tự giao hàng hay gửi qua đơn vị vận chuyển.

Thị trường bán hàng online ngày càng chuyên nghiệp

Công ty TNHH Liên kết Thương mại Toàn Cầu (thương hiệu cà phê trái cây Meet More) đã chọn thương mại điện tử để chủ yếu phát triển thị phần khi bán lẻ tiêu dùng chậm khởi sắc. Theo ông Nguyễn Ngọc Luận, nhà sáng lập và điều hành công ty, đa số doanh thu công ty những tháng gần đây từ kênh bán hàng online. Dẫu vậy, lợi nhuận thu về từ kênh này không nhiều.

Ông Luận cảnh báo rằng chi phí bán hàng online chiếm 40% giá bán sản phẩm. Do đó, doanh nghiệp rất dễ không có lợi nhuận hoặc thậm chí lỗ vốn nếu không tính toán kỹ.

Sân chơi không dành cho người thiếu chuyên nghiệp

Theo Chuyên gia TMĐT - ThS Đỗ Quang Huy, trong bối cảnh kênh bán hàng trực tiếp sụt giảm mạnh và làn sóng trả mặt bằng tiếp diễn, thì TMĐT là xu hướng mà các doanh nghiệp tham gia. Tuy nhiên, ngày nay, bán hàng online qua sàn không dành cho người nghiệp dư mà phải rất chuyên nghiệp, có sự đầu tư bài bản. Nhà bán muốn bán được hàng phải tham gia khóa đào tạo, biết chỉnh sửa, chụp ảnh, bỏ tiền chạy marketing, quảng cáo.

Ông Huy phân tích: "Trước đây, các sàn TMĐT thu hút nhà bán mới bằng việc phân bổ cho họ có nhiều lượt xem, tặng mã khuyến mãi, nhà bán chỉ cần tính giá đầu vào cộng thêm lãi, toàn bộ tiền hàng sẽ về cho nhà bán nhưng nay chi phí bán hàng online lên đến 30% - 50% giá bán sản phẩm nên nhà bán phải biết tính toán chi phí để đưa ra giá bán phù hợp".

Theo ông Huy khuyến cáo, các đơn vị cần có nhân sự chuyên phụ trách về TMĐT bởi thực tế có hàng chục ngàn nhà bán bị loại khỏi sân chơi. Ngoài ra, các thương hiệu phải duy trì sự hiện diện của mình ở tất cả các sàn, mạng xã hội và xây dựng website riêng là điều nên làm trước rủi ro ở việc bị khóa shop.

Đối với người kinh doanh online, nhất là bán hàng trên TikTok Shop thì phải có chiến lược phát triển thời điểm, điều tiết khuyến mại sao cho giá cuối cùng trên sàn ngang với giá bán trực tiếp.

Bán hàng online là sân chơi không dành cho người thiếu chuyên nghiệp

Theo giám đốc kinh doanh một sàn TMĐT thuộc tốp 5 tại Việt Nam, thị trường online đang có cuộc sàng lọc các nhà bán hàng. Quy luật cho thấy, người bán hàng quy mô nhỏ sẽ dần bị loại.

Vị giám đốc này dẫn chứng lý do tỉ lệ nhà bán rời sàn tăng lên rằng: "Chi phí bán hàng trên sàn ngày càng tăng, một số sàn tăng phí vô tội vạ, cá biệt có sàn tăng phí 4 lần/năm cùng nhiều khoản phí khác khiến lợi nhuận của nhà bán ngày càng mỏng, một nhà bán trước đây bán hàng trên sàn TMĐT có thể kiếm lời ít nhất 15% - 20% nhưng nay chỉ còn khoảng 5%. Tỉ lệ này đối với doanh nghiệp lớn là số tiền lớn nhưng với nhà bán nhỏ, doanh số 100 triệu đồng/tháng thì chỉ được 5 triệu đồng, không đủ để họ bảo đảm cuộc sống. Ngoài ra, cũng có không ít nhà bán chủ động bỏ sàn TMĐT, chuyển hẳn sang kinh doanh trên mạng xã hội để né thuế".

Theo ông Võ Đỗ Thắng, Giám đốc Trung tâm An ninh mạng Anthena, không khó để tạo và đóng gian hàng trên sàn thương mại điện tử. Trên không gian mạng luôn có sự cạnh tranh, do đó, nhà bán cần đa dạng hóa sản phẩm, tìm nguồn hàng tốt, thương lượng với nhà sản xuất cũng như chủ sàn.

Ông Thắng cho hay: “Do chi phí vận hành shop online cao, mức độ cạnh tranh trên sàn TMĐT cao nên ngày càng nhiều doanh nghiệp tạo hệ sinh thái TMĐT riêng gắn trực tiếp với khách hàng để phát triển bền vững mà không cần thông qua các sàn TMĐT".