Một số doanh nghiệp có nhu cầu vay vốn đang chịu mức lãi suất cao trong bối cảnh thị trường chưa có nhiều thuận lợi nên doanh nghiệp không muốn vay mới.

Vì vậy mà tín dụng tại TP.HCM tăng khá thấp trong 9 tháng qua, thậm chí thấp hơn đáng kể so với bình quân chung của cả nước.

Doanh nghiệp khó tiếp cận vốn

Theo ông Lữ Nguyễn Xuân Vũ, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Tập đoàn Xuân Nguyên, tập đoàn có nhu cầu vay vốn 100 tỷ đồng nhằm bổ sung vốn lưu động cho đợt kinh doanh quý IV. Thế nhưng, gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận vốn ngân hàng. Rất có thể hạn mức được cấp chỉ ở mức 20% vì tài sản thế chấp của công ty đa phần là đất nông nghiệp.

Nhu cầu vay vốn yếu, tín dụng tại TP HCM tăng trưởng chậm
Lãi suất cho vay còn khá cao so với lợi nhuận của các doanh nghiệp nông nghiệp

Ông Vũ cho rằng, lãi suất cho vay còn khá cao so với lợi nhuận của các doanh nghiệp nông nghiệp. Hiện công ty cũng có khoản vay vốn lưu động với kỳ hạn 6-9 tháng ở một NHTMCP tại TP.HCM với lãi suất lên tới 10%/năm.

Rõ ràng, mức lãi suất này là mức lãi vay ngắn hạn quá cao khi lãi suất gần đây giảm mạnh và nông nghiệp vốn là một trong 5 ngành ưu tiên trong chính sách tín dụng của NHNN. Cụ thể, mức lãi suất cho vay ngắn hạn chỉ từ 4%/năm, và được áp dụng từ tháng 6/2023.

Theo ông Vũ, lâu nay, doanh nghiệp nông nghiệp gặp nhiều rào cản khi tiếp cận vốn.

Ông Lữ Nguyễn Xuân Vũ cho biết: “Nhiều ngân hàng không mặn mà cho vay do lĩnh vực nông nghiệp được nhận định có rủi ro cao, thanh khoản thấp, lợi nhuận không nhiều. Một số ngân hàng cho vay thế chấp bằng đất nông nghiệp, nhưng định giá rất thấp. Như Agribank TP HCM chỉ nhận tài sản thế chấp là đất nông nghiệp ở địa bàn thành phố, trong khi tài sản của chúng tôi lại rải rác ở nhiều địa phương nên rất khó tiếp cận vốn lãi suất thấp”.

Câu chuyện với doanh nghiệp chế biến xuất khẩu gỗ lại khác. Ông Nguyễn Chánh Phương, Phó Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM (HAWA) cho rằng thị trường chưa thực sự hồi phục. Bởi vậy, hiện vẫn không có nhiều doanh nghiệp có nhu cầu vay mới để đầu tư trang thiết bị, mà đa phần vay để đảo nợ cũ.

Theo ông Phương, đa số các doanh nghiệp đều dùng tài sản đảm bảo để vay ngân hàng nhằm trụ lại hậu dại dịch. Các doanh nghiệp này hiện đối mặt với 2 vấn đề chính, đó là lãi vay các khoản nợ cũ còn cao và không vay mới được vì không còn tài sản thế chấp.

Nhu cầu vay vốn yếu, tín dụng tại TP HCM tăng trưởng chậm
Mặt bằng lãi suất đến nay đã giảm, thậm chí còn giảm sâu so với trước nhưng vốn vẫn không được hấp thu

Thời gian áp dụng chính sách cơ cấu lại nợ không còn nhiều và không bị nhảy nhóm nợ trong thời gian tới. Đây là bài toán đau đầu của nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là khi thị trường xuất khẩu vẫn chưa hồi phục.

Việc nền kinh tế không hấp thu được vốn cũng đang là điều mà cộng đồng doanh nghiệp TP.HCM lo lắng nhất. Ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM (HUBA) cho biết ngành ngân hàng thời gian qua đã có động thái tích cực trong việc giảm lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế.

Mặt bằng lãi suất đến nay đã giảm, thậm chí còn giảm sâu so với trước. Tuy nhiên, vốn vẫn không được hấp thu. Điều này chỉ ra rằng doanh nghiệp chưa mạnh dạn đầu tư và cũng không có nhu cầu.

Ông Hòa cho biết: “Mới đây, chúng tôi phối hợp với Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM và đại diện các sở, ngành đã gặp gỡ, tiếp xúc với các doanh nghiệp nhằm tháo gỡ các vướng mắc trong vấn đề tiếp cận vốn cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp cho biết không có nhu cầu vay mới ở thời điểm này. Họ không biết vay để làm gì trong bối cảnh kinh tế chưa có nhiều điểm sáng”.

Kỳ vọng hồi phục vào quý cuối năm

Ủy ban Nhân dân TP.HCM cho biết, tính đến cuối tháng 9/2023, tổng dư nợ tín dụng của các tổ chức tín dụng trên địa bàn ước đạt 3.365.000 tỷ đồng, tăng 4,3% so với cuối năm và tăng 5,89% so với cùng kỳ. Trong đó, dư nợ tín dụng ngắn hạn chiếm tỷ trọng 46,9%, tăng 7,84% so với cuối năm và tăng 11,42% so với cùng kỳ; dư nợ tín dụng trung, dài hạn chiếm tỷ trọng 53,1% tổng dư nợ, tăng 1,37% so với cuối năm và tăng 1,43% so với cùng kỳ.

Mặt khác, tính đến ngày 29/9, tăng trưởng tín dụng của cả nền kinh tế tăng 6,92% so với cuối năm ngoái, trong đó tín dụng với một số lĩnh vực ưu tiên đạt mức tăng cao.

Theo TS. Nguyễn Hữu Huân, Trưởng bộ môn Thị trường Tài chính, Trường Đại học Kinh tế TP.HCM, năm nay, tăng trưởng tín dụng rất khó để đạt mục tiêu 13-15% như định hướng của NHNN mà tối đa cũng chỉ có thể ở mức 9-10%.

Nhu cầu vay vốn yếu, tín dụng tại TP HCM tăng trưởng chậm
Các ngân hàng rơi vào tình trạng thừa vốn

TS cho biết lãi suất cho vay giảm chậm hơn so với kỳ vọng vì trước đó các ngân hàng huy động lãi suất cao, do đó khó giảm lãi vay mạnh. Bởi vậy, các ngân hàng rơi vào tình trạng thừa vốn.

Theo vị chuyên gia này, ngành ngân hàng phải thúc đẩy các giải pháp kết nối doanh nghiệp với ngân hàng để giảm bớt chênh lệch cung cầu tín dụng, có thể xem xét giảm một số tiêu chí để việc tiếp cận vốn dễ dàng hơn với doanh nghiệp.

Theo ông Nguyễn Đức Lệnh, Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM, tín dụng của địa phương diễn biến theo tình hình kinh tế xã hội thời gian qua, với tác động nhất định đến từ khó khăn của thị trường hàng hóa và thị trường bất động sản. Trên địa bàn, tăng trưởng tín dụng vẫn duy trì ở mức thấp, tuy nhiên đang có xu hướng hồi phục.

Tín dụng trên địa bàn vào cuối tháng 8 chỉ tăng 3,26% so với cuối năm ngoái, tuy nhiên đã có mức hồi phục mạnh khi tăng trưởng gần 1% vào tháng 8, tiếp tục duy trì khả quan trong tháng 9. Đó là mức tăng cao so với những tháng trước đó.

Ngoài ra, một số ngành có xu hướng hồi phục và đi lên, cùng với yếu tố thời vụ dịp lễ Tết cuối năm sẽ giúp đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng thời gian này.

Theo đại diện Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM, ngành ngân hàng thành phố đang tập trung 3 giải pháp chính để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng trong những tháng cuối năm như thực hiện tốt các gói tín dụng ưu đãi, các chương trình hỗ trợ, áp dụng các cơ chế hỗ trợ lãi suất và tập trung cải cách hành chính, nâng cao khả năng tiếp cận nguồn vốn.

Theo lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước chi nhánh TP.HCM, các giải pháp kích cầu và tác động vào 3 trụ cột là lực đẩy giúp tăng trưởng kinh tế. Đây là giải pháp lõi, hiệu quả nhất để doanh nghiệp hồi phục và tăng trưởng bền vững.

Ngoài ra, việc triển khai tốt các giải pháp nhằm hồi phục thị trường địa ốc sẽ có sự lan tỏa nhanh vì vai trò quan trọng của thị trường này với các ngành lĩnh vực liên quan.