Tích cực nới lỏng chính sách tài khóa, đưa nền kinh tế trở lại “quỹ đạo” tăng trưởng

Sẽ miễn, giảm, giãn 200.000 tỷ đồng thuế trong năm nay

Là hệ thống các chính sách về kinh tế vĩ mô nhằm tác động vào nền kinh tế để đạt được sự tăng trưởng, bình ổn giá tiêu dùng hay kiềm chế lạm phát… chính sách tài khóa thường được thực hiện qua công cụ thuế, chính sách chi tiêu từ ngân sách, trong đó có chính sách đầu tư công.

Nhà nước sẽ giảm thuế, tăng chi tiêu đầu tư công nhằm kích thích tăng trưởng kinh tế, gọi là nới lỏng chính sách tài khóa trong bối cảnh kinh tế đang ở giai đoạn suy thoái. Mặt khác, Nhà nước sẽ tăng thuế, giảm đầu tư công, (gọi là chính sách tài khóa) khi nền kinh tế đang lạm phát.

Trong giai đoạn vừa qua, nền kinh tế Việt Nam đang gặp không ít khó khăn do ảnh hưởng đa chiều của cả thị trường toàn cầu, chuỗi cung ứng truyền thống đứt gãy, cùng với phát tác từ những yếu kém nội tại.

Nền kinh tế Việt Nam đang gặp không ít khó khăn do ảnh hưởng đa chiều của cả thị trường toàn cầu thời gian qua

Do đó, trong những tháng đầu năm, tốc độ tăng trưởng kinh tế của nước ta đã chịu ảnh hưởng tiêu cực, thấp hơn so với mức tăng cùng kỳ của nhiều năm qua. Nhiều quốc gia đã rơi vào đình lạm (tăng trưởng đình đốn, lạm phát tăng cao) trong bối cảnh khó khăn chung của kinh tế toàn cầu. Đối với Việt Nam, mức tăng trưởng vẫn được xem là tích cực, được ví như tông màu sáng hiếm hoi trong bức tranh chung của kinh tế toàn cầu có tông màu xám là chủ yếu. Thế nhưng, mức tăng trưởng vẫn thấp hơn nhiều so với mục tiêu đề ra trong 6 tháng đầu năm nên gây nhiều khó khăn khi thực hiện các mục tiêu của cả năm và giai đoạn 5 năm.

Trên thực tế, Việt Nam đã đưa ra gói chính sách tài khóa lớn chưa từng có ở giai đoạn hậu đại dịch. Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, sau đại dịch, quy mô hỗ trợ hồi phục và phát triển kinh tế xã hội của nước ta là rất lớn khi đạt 8,3% GDP và cao hơn nhiều so với mức hỗ trợ của các quốc gia có trình độ phát triển kinh tế tương đương.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Võ Thành Hưng, nước ta đã miễn, giảm, giãn khoảng 530.000 tỷ đồng tiền thuế, phí và khoản thu ngân sách nhà nước trong 3 năm (2021 đến nay).

Thi công tại Thủy điện Hòa Bình

Tổng số tiền thuế miễn, giảm, giãn riêng trong năm nay là khoảng 200.000 tỷ đồng. Thực tế, số thuế đã thực hiện miễn, giảm, giãn trong năm 2023 tới nay đã đạt 130.000 tỷ đồng. Bên cạnh đó, Việt Nam đã triển khai các hoạt động tăng chi để kích cầu, tăng lương cho khu vực công và tăng trợ cấp người có công, lương hưu, trợ cấp xã hội với tổng tiền đạt gần 80.000 tỷ đồng.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Võ Thành Hưng nói: “Thời gian qua, cùng với chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa thực hiện các biện pháp nới lỏng có trọng tâm, trọng điểm đã tháo gỡ khó khăn cho nhiều doanh nghiệp và giúp tăng trưởng kinh tế của nước ta không bị tác động quá mạnh. Việt Nam vẫn được đánh giá là một trong những điểm sáng trong khu vực và trên thế giới”.

Kinh tế sẽ tăng thêm 2 điểm %

Số liệu thống kê cho thấy nước ta mới giải ngân được 299.447,4 tỷ đồng vốn đầu tư công từ đầu năm 2023 đến hết tháng 8 vừa qua, hoàn thành 39,6% kế hoạch và đạt 42,3% kế hoạch của Thủ tướng.

Tính tổng thanh toán nguồn vốn đầu tư công các năm trước chuyển sang năm 2023 đến ngày 31/8 là 20.538 tỷ đồng, đạt 37,53% kế hoạch.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn KT-XH Việt Nam thường niên năm 2023, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh rằng đầu tư công là lực đẩy quan trọng đối với sự tăng trưởng của nền kinh tế trong năm nay. Quốc hội thời gian qua đã đưa ra nhiều chính sách đặc thù để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Thế nhưng, giải ngân vốn đầu tư công đến nay chưa đạt như kỳ vọng dù có cải thiện, chưa có sự lan tỏa với đầu tư tư nhân, chưa cho thấy vai trò nòng cốt trong thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Ảnh minh họa

So với mặt bằng chung, một số cơ quan trung ương, địa phương giải ngân vốn còn thấp, với các vướng mắc được phản ánh nhiều nhất là về công tác hỗ trợ, bồi thường, thủ tục pháp lý về đất đai…

Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, tổng vốn đầu tư công trong năm 2023 là khoảng 713.000 tỷ đồng, gần gấp đôi so với những năm bình thường khi nỗ lực hồi phục và phát triển kinh tế xã hội.

TS Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) cho biết, tăng trưởng GDP năm nay có thể tăng thêm 2 điểm % nếu giải ngân được 95% vốn 713.000 tỷ đồng đầu tư công. Nhóm nghiên cứu đến từ Ngân hàng BIDV kiến nghị các bộ, ngành, địa phương thúc đẩy triển khai chương trình hồi phục và phát triển kinh tế xã hội, giải ngân vốn đầu tư công và các chương trình mục tiêu quốc gia… để đạt được mục tiêu đề ra.

Theo Chuyên gia kinh tế, TS Vũ Đình Ánh, Thủ tướng Chính phủ đã thành lập 6 tổ công tác năm 2022 để cùng chủ đầu tư trực tiếp tháo gỡ khó khăn thúc đẩy tiến độ đầu tư công. Thế nhưng, vấn đề quyết định thành bại của các tổ công tác này là mỗi tổ công tác cần có đủ trách nhiệm, quyền hạn để kịp thời xử lý các vướng mắc một cách dứt điểm.

Mỗi thành viên cần có đủ trình độ, năng lực, tác phong chuyên nghiệp, phẩm chất tốt và có đường dây trực tiếp báo cáo với Thủ tướng hoặc Phó thủ tướng phụ trách lĩnh vực những vấn đề để vượt thẩm quyền nhằm xử lý dứt điểm và kịp thời. Qua đó, mới có thể đẩy nhanh tiến độ giải ngân mới.

Các cơ quan hữu quan đang tích cực dùng chính sách tài khóa như một đòn bẩy hữu hiệu đưa kinh tế Việt Nam quay lại quỹ đạo tăng trưởng. Mong rằng việc triển khai sẽ quyết liệt và hiệu quả hơn, đặc biệt là ở vấn để giải ngân vốn đầu tư công, để chính sách có điểm rơi vào điểm vàng để kích thích nền kinh tế tăng trưởng.