TikTok Shop – nơi các Tiktoker “ôm mộng” làm giàu bị đóng cửa
Tại Indonesia TikTok đã tạm dừng tính năng Shop (Cửa hàng) đây được đánh giá là một tổn thất rất lớn khi quốc gia này là thị trường lớn thứ hai của ứng dụng. Quyết định này được thực thi chỉ vài ngày sau khi Chính phủ Indonesia đưa ra tối hậu thư với các nền tảng truyền thông xã hội về lệnh cấm này. Đồng thời, Chính phủ cũng quyết định mọi hoạt động sẽ phải dừng lại toàn bộ trong một tuần.
Những quyết định của Chính phủ để hạn chế việc mua sắm trực tuyến quá lớn ảnh hưởng đến các doanh nghiệp bán trực tiếp, doanh số của họ cũng bị giảm sút nặng nề. Những nền tảng như TikTok, Facebook và Instagram được đánh giá là gây tổn hại cực kì lớn cho những doanh nghiệp truyền thống của quốc gia này.
Ông Zulkifli Hasan - Bộ trưởng Thương mại Indonesia cho biết: “Hiện tại, thương mại điện tử không thể trở thành mạng xã hội. Cả hai phải có sự tách biệt”.
Ông cũng cho biết thêm: “Các nền tảng truyền thông xã hội chỉ có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc quảng bá hàng hóa và dịch vụ. Họ không nên cung cấp các giao dịch thanh toán trên nền tảng. Vì vậy không thể có bất kỳ hoạt động bán hàng trực tiếp nào trên mạng xã hội”.
Với động thái này Chính phủ hy vọng có thể đưa thị trường về thế cân bằng khi những cửa hàng truyền thống đang trên bờ vực suy yếu có thể vực dậy tăng trưởng, đồng thời, kìm lại sự phát triển như vũ bão của các nền tảng bán hàng trực tuyến.
![]() |
TikTok Shop đã bị cấm ở Indonesia |
Tuy nhiên, sự thay đổi đột ngột này cũng được nhận định có thể ảnh hưởng đến các cơ sở kinh doanh nhỏ trong nước, khi TikTok Shop đã trở thành một nơi để họ có thể bán hàng mà không cần phải thuê địa điểm.
Một người bán hàng quần áo tại Tanah Abang, thị trường dệt may lớn nhất Đông Nam Á cho biết phải có đến 80% lượng khách của họ là những đại lý mua sắm trực tuyến chứ không mua tại cửa hàng.
Do đó, nhiều người bán hàng cũng chưa biết sẽ phải làm gì và chuyển sang nền tảng nào cho hợp lý. Vì thế, người dân cũng mong mỏi Chính phủ nước này sẽ có những giải pháp khác để ổn định lại thị trường.
Theo Nailul Huda một nhà nghiên cứu chính sách công tại Viện Phát triển Kinh tế và Tài chính (INDEF) đã chỉ ra các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Indonesia đang bán hàng trực tuyến chiếm đến 64% và chỉ có khoảng 25% người bán hàng nhỏ lẻ sử dụng website thương mại điện tử.
Ông Huda chia sẻ: “Hãy để họ bán hàng qua tin nhắn trực tiếp. Chỉ cần cấm TikTok Shop hoặc các nền tảng tích hợp bên trong mạng xã hội đang hoạt động thương mại điện tử, thông qua hình thức tặng tiền thưởng hoặc hình thức khuyến mãi như hoàn tiền và giao hàng miễn phí”.
Tại Indonesia TikTok hiện có hơn 6 triệu người bán và 7 triệu nhà sáng tạo hoạt động trên nền tảng này. Vì thế, ngay khi Chính phủ đưa ra lệnh cấm rất nhiều người đã bày tỏ sự lo ngại của mình. Rất nhiều người đã cải thiện, thay đổi được cuộc sống nhờ việc sáng tạo nội dung trên TikTok hay bán hàng ở nền tảng này.
Giá quá rẻ, chất lượng hên xui
Theo báo cáo của công ty nghiên cứu thị trường Cube Asia, Indonesia là thị trường đứng đầu Đông Nam Á về việc mua sắm trực tuyến. Theo các báo cáo chỉ ra trong năm 2022, mua sắm trực tiếp ở Indonesia đạt doanh thu tích lũy 5 tỷ USD, tương đương với 55% người dùng Internet trong nước đã mua sắm trên các nền tảng mạng xã hội khác nhau từ Facebook, Instagram, TikTok đến WhatsApp, Line và Zalo.
Trung bình mỗi năm, người Indonesia đã chi 100 USD cho việc mua sắm trên mạng xã hội mỗi năm. Theo các số liệu thống kê chỉ trong 1 năm ra mắt tại đất nước này TikTok Shop đã đạt doanh thu trị giá 2,5 tỷ USD.
Tuy kiếm lợi nhuận nhiều là vậy nhưng TikTok Shop lại luôn “lách luật”, ví dụ như việc nền tảng không được cấp phép để điều hành một doanh nghiệp thương mại điện tử nhưng TikTok vẫn bỏ qua và hoạt động điều hành như vậy.
![]() |
Giấc mộng làm giàu của các TikToker giờ đây không còn dễ dàng |
Đồng thời, hoạt động bán hàng của TikTok cũng đã hỗ trợ cho người bán bỏ qua một số luật thuế địa phương, chính điều này khiến cho người bán có thể đưa ra mức giá chiết khấu sâu thu hút người mua nhiều hơn. Tuy nhiên, chính việc bán “phá giá” khiến thị trường hỗn loạn.
Ông Huda cho biết: “Trong thương mại trên mạng xã hội, không có thuế giá trị gia tăng, người bán không cần phải có giấy phép kinh doanh và không có chứng nhận hoặc điều khoản và điều kiện nhất định để bán hàng. Điều này cho phép người bán đặt giá sản phẩm rất rẻ",
Một chủ một cửa hàng thời trang ở chợ Tanah Abang chia sẻ doanh số bán hàng của cô trong một năm trở lại đây đã giảm rất nhiều do người mua lựa chọn những sản phẩm giá rẻ trên TikTok Shop. Tuy người này đã thử bán trên TikTok Shop nhưng người dùng vẫn có xu hướng chuyển sang những shop có mức giá rẻ hơn.
Tuy nhiên, việc cạnh tranh về giá cũng là do chất lượng của sản phẩm, đối với những sản phẩm sử dụng nguyên liệu xịn thì chủ cửa hàng không thể nào bán với giá rẻ. Đó cũng là lý do mà chất lượng của các sản phẩm trên TikTok không thể kiểm duyệt.
Người dùng có thể so sánh khi mua một đôi giày trên TikTok Shop có giá 10 USD nhưng cùng một mẫu đó trên các nền tảng thương mại lại bán với giá 50 USD thì cần phải có một phép toán so sánh cụ thể.
Việc TikTok Shop bị cấm ở Indonesia đang nhận được rất nhiều sự quan tâm từ dư luận. Việc TikTok vi phạm các quy định, chính sách đã không còn mới nhưng nền tảng này cần phải quan tâm và cải thiện trước khi bị cấm trên diện rộng sẽ ảnh hưởng đến cả hai bên là người sử dụng và nhà cung cấp.