Vẫn còn tồn kho hơn 1 triệu tỷ đồng trong hệ thống ngân hàng

Lãi suất huy động giảm liên tục

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết tổng vốn huy động của các ngân hàng thương mại tính đến ngày 30/9 đạt 12,9 triệu tỷ đồng, tăng 5,9% so với cuối năm ngoái. Trong khi, tăng trưởng tín dụng cho vay 9 tháng mới chỉ đạt hơn ⅓ kế hoạch, ước tăng 6,1-6,2% so với cuối năm trước với tổng dư nợ của nền kinh tế ghi nhận mức 12,63 triệu tỷ đồng.

Mức lãi suất tiền gửi tiết kiệm vẫn chứng kiến xu hướng giảm khi mức cao nhất chỉ còn 5,5%/năm với kỳ hạn 12 tháng, trong khi còn 4%/năm (tức chỉ bằng ½ so với cùng kỳ năm ngoái) dành cho tiền gửi từ 1 đến dưới 6 tháng. Hơn nữa, mức lãi suất phổ biến nhiều kỳ hạn còn thấp hơn so với cả thời điểm dịch bệnh bùng phát trong giai đoạn năm 2020-2021.

Dòng vốn huy động tiếp tục tăng lên trong 3 quý qua

Lãi suất tiền gửi tiết kiệm sụt giảm, tuy nhiên tại các ngân hàng vẫn chứng kiến dòng vốn huy động tiếp tục tăng lên trong 3 quý qua. Báo cáo phân tích mới đây của Công ty chứng khoán BSC cho thấy hệ thống có số dư tiền gửi không kỳ hạn đã lên gần 400.000 tỷ đồng, còn dự trữ bắt buộc chỉ ở mức 280.000 tỷ đồng. Trên thị trường liên ngân hàng, lãi suất cũng duy trì ở mức rất thấp, dưới 1% trong thời gian dài.

NHNN đã mở lại nghiệp vụ trên thị trường mở từ ngày 21/9 đến nay. Theo đó, nhà điều hành triển khai thực hiện hút ròng liên tục qua phát hành tín phiếu với tổng quy mô đạt gần 93.800 tỷ đồng trong 7 phiên, hút lượng VND tương ứng ra khỏi hệ thống ngân hàng. Các đợt tín phiếu này đều có kỳ hạn 28 ngày và được chào bán ở phương thức đấu thầu lãi suất.

Theo Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà, NHNN đã phải điều tiết tín phiếu ngắn hạn nhằm giảm thiểu thanh khoản dư thừa trên hệ thống. Ngoài ra, nỗ lực để không ảnh hưởng lớn tới mặt bằng lãi suất. Lãi suất thị trường liên ngân hàng hiện nay vẫn ổn định.

Các chuyên gia đánh giá rằng NHNN có thể vẫn sẽ tiếp tục chào bán tín phiếu vào những phiên tới trong bối cảnh lượng tiền vẫn ở mức cao. Việc tình hình thị trường sắp tới sẽ tác động như thế nào đến thanh khoản chung sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến tổng quy mô chào bán. NHNN sẽ “nhả” lượng tín phiếu để hỗ trợ phần nào thanh khảo về lượng tiền cho thị trường nếu tăng trưởng tín dụng thời gian cuối năm được đẩy mạnh.

Sức ép tăng trưởng tín dụng dịp cuối năm

Trong hệ thống ngân hàng, vẫn còn tồn kho hơn 1 triệu tỷ đồng tính đến hết 3 quý của năm. Số tiền này chưa thể bơm ra nền kinh tế. Theo cách ví von của lãnh đạo NHNN, cả hệ thống ngân hàng đang phải đối mặt với “bệnh thừa tiền”.

Vẫn còn tồn kho hơn 1 triệu tỷ đồng trong hệ thống ngân hàng tính đến hết quý III

Dư địa room tăng trưởng tín dụng năm nay còn rất nhiều. Với mức tăng trưởng kinh tế 3 quý năm 2023 thấp hơn 6,5% - mục tiêu đề ra, cần phải thúc đẩy tăng trưởng và giải pháp, dùng chính sách tiền tệ trong 3 tháng cuối năm. Điều đó có nghĩa là cần đưa vốn vào nền kinh tế trong bối cảnh này, khi đó nhiệm vụ chính là mức tăng trưởng tín dụng.

Các ngân hàng sau khi thực hiện hàng loạt các động thái giảm lãi suất huy động đã bắt đầu tung ra nhiều gói vay ưu đãi với mức lãi suất hấp dẫn để kích cầu tín dụng, đẩy mạnh sản xuất kinh doanh cũng như hỗ trợ nhu cầu tiêu dùng vào dịp cuối năm.

Ví dụ, ngân hàng Vietcombank đã giảm gần 10 đợt lãi suất huy động cùng 5 đợt lãi suất cho vay đối với mọi phân khúc khách hàng doanh nghiệp và cá nhân. Bên cạnh đó, ngân hàng cũng giảm lãi cho hơn 240.000 lượt khách hàng với dư nợ lên hơn 1 triệu tỷ đồng. Ngân hàng BIDV đưa ra gói cho vay 300.000 tỷ đồng với mức lãi thấp hơn từ 0,5 - 2%/năm so với lãi suất cho vay thông thường. Hay ngân hàng Agribank triển khai gói tín dụng 100.000 tỷ đồng và 500 triệu USD cho khách hàng doanh nghiệp với mức lãi suất cho vay trung dài hạn chỉ từ 8%/năm và lãi suất cho vay ngắn hạn chỉ từ 5%/năm.

Một số ngân hàng thậm chí còn lên “phác đồ” thúc đẩy tín dụng nhằm đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng những tháng cuối năm, trong đó có các cuộc gặp gỡ giữa 2 bên để đi đến thống nhất chung.

Một số ngân hàng cổ phần đều thừa nhận rằng không dễ kiếm được người vay tiền

Theo đại diện của SHB, ngân hàng này đang triển khai các gói cho vay trong ngắn hạn với mức lãi suất ưu đãi chỉ từ 8% cho hộ kinh doanh, doanh nghiệp và cá nhân hoạt động sản xuất kinh doanh. Theo vị này, ngân hàng sẵn sàng giảm lợi nhuận để hỗ trợ, giảm bớt khó khăn cho khách hàng ở giai đoạn này.

Khi được hỏi, một số ngân hàng cổ phần đều thừa nhận rằng không dễ kiếm được người vay tiền dù lãi suất cho vay giảm. Ngân hàng chật vật tìm khách hàng tốt có thể trả nợ để cho vay nhưng không đơn giản.

Phó tổng giám đốc một ngân hàng cổ phần cho biết, doanh nghiệp chỉ cần vốn để sản xuất khi sức mua tăng lên và hàng tồn kho giảm đi. Trong khi ngân hàng hiện nay muốn cho vay nhưng doanh nghiệp lại không vay vì không làm ăn được. Dù dư thừa thanh khoản nhưng ngân hàng lại bị bít đầu ra, nên đang tìm cách chữa “bệnh thừa tiền”.

Mới đây, MBS Research đã điều chỉnh giảm tăng trưởng tín dụng năm 2023 cho đa số các ngân hàng đang theo dõi. Trong số đó, MBS Research dự báo HDBank và Techcombank tăng từ mức 13,5% và 14% cùng lên 15%. Trong khi, VCB được dự báo giảm khá nhẹ từ mức 9,7% còn 9%; VPBank được dự báo còn 15% so với mức được cấp 24%, trong khi BIDV và Vietinbank đều giảm từ 14% xuống 9,5%.