Xuất khẩu rau quả cả năm có thể đạt mức cao nhất từ trước tới nay

Xuất khẩu khả quan

Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết, trong tháng 9/2023, kim ngạch xuất khẩu rau quả ước đạt 587 triệu USD, tăng 33,4% so với cùng kỳ năm trước. Tính tổng 9 tháng đầu năm, xuất khẩu rau quả của cả nước đạt 4,134 tỷ USD đã tăng 69,1% so với cùng kỳ.

Như trị giá xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc tăng mạnh nên xuất khẩu rau quả tiếp tục ghi nhận tốc độ tăng trưởng cao. Cụ thể, trị giá xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc trong tháng 8/2023 đạt 266,3 triệu USD, tăng 186,3% so với cùng kỳ. Luỹ kế 8 tháng đầu năm, xuất khẩu hàng rau quả trong thị trường Trung Quốc đạt trị giá 2,3 tỷ USD, tăng 134% so với cùng kỳ.

Xuất khẩu rau quả sang các thị trường như Hàn Quốc, Hà Lan, EU, hay Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất cũng đạt tốc độ tăng trưởng tích cực, ngoài Trung Quốc.

Xuất khẩu rau quả có tín hiệu khả quan

Ông Nguyễn Đình Tùng - Chủ tịch HĐQT Vina T&T Group cho hay: “Xuất khẩu trái cây đã tăng trưởng mạnh mẽ ngay từ những tháng đầu năm 2023 do Trung Quốc mở cửa khẩu, cùng với những nghị định thư được ký kết từ cuối năm 2022 đã tạo đà cho xuất khẩu năm 2023”.

Theo nhận định của nhiều doanh nghiệp xuất nhập khẩu, xuất khẩu rau quả năm nay có thể thiết lập kỷ lục mới, là mức cao nhất trong lịch sử.

Theo dự báo của ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, còn 3 tháng là hết năm, thời gian này trùng với thời điểm lễ, Tết, do đó xuất khẩu rau quả vẫn còn dư địa rất lớn để tăng mạnh. Đáng chú ý, nhiều loại rau quả lúc vào mùa thu hoạch trong những tháng còn lại với sản lượng cả nước khoảng 7,6 triệu tấn. Nguồn cung trái cây dồi dào sẽ đáp ứng đơn hàng xuất khẩu cuối năm tốt hơn. Nhờ đó, mà giá trị kim ngạch xuất khẩu rau quả sẽ cao hơn so với bình quân của những quý trước đó trong năm nay.

Ông Đặng Phúc Nguyên khẳng định: “Xuất khẩu rau quả có thể mang về hơn 5,5 tỉ USD trong năm 2023. Đặc biệt, xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc sẽ tiếp tục lập kỷ lục mới, đưa sầu riêng trở thành mặt hàng mới có giá trị xuất khẩu trên 1,7 tỉ USD, góp phần vào nhóm hàng "tỉ đô" của ngành nông nghiệp”.

Yếu tố then chốt mở cửa thị trường

Ngoài sầu riêng, các mặt hàng như thanh long, dừa, chuối, chôm chôm, nhãn, bưởi… sẽ tiếp tục đem về giá trị kim ngạch lớn trong năm 2023. Theo đó, xuất khẩu rau quả đang có nhiều tín hiệu tích cực.

Theo Bà Phạm Thị Vân - Giám đốc Công ty TNHH Dừa Cười (Cocosmile), doanh nghiệp đang chuẩn bị khai mở thêm các thị trường mới, bên cạnh việc xuất khẩu sang các thị trường quen thuộc như Hàn Quốc, Mỹ, Úc và Nhật Bản.

Bà Vân nói: “Hiện nay, trái dừa của Việt Nam đang đi tới rất nhiều quốc gia, Hiệp hội Dừa quốc tế cũng công nhận Việt Nam là nước sở hữu sản phẩm dừa đa dạng nhất. Chính vì thế, khi có thêm thị trường xuất khẩu chính ngạch, ngành dừa sẽ nhanh chóng tham gia câu lạc bộ tỉ USD”.

Dư địa xuất khẩu trái cây của nước ta đang ngày càng mở rộng

Ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam cũng có cùng quan điểm khi cho rằng dư địa xuất khẩu trái cây của nước ta đang ngày càng mở rộng với những tấm giấy thông hành ra toàn cầu nhờ những nỗ lực đàm phán liên tục với các đối tác thương mại. Thế nhưng, việc mở cửa thị trường không chỉ cần tới là sự cố gắng của các cơ quan chức năng mà còn cần có sự liên kết phối hợp từ chính các doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp cần phải chủ động tìm hiểu thị trường và tạo dựng vùng chuyên canh trồng sản phẩm để đáp ứng được những tiêu chuẩn chất lượng cao từ những thị trường khó tính trên toàn cầu.

Được biết, có hơn 70% trái cây xuất khẩu hiện tại chưa qua chế biến và việc tiêu thụ vẫn ở tình trạng sơ chế bảo quản và dạng tươi là chủ yếu. Do đó, giá trị gia tăng chưa cao và cần phải khắc phục hạn chế này.

Ngoài ra, các chuyên gia cũng đã đưa ra một số dự báo về thị trường tiềm năng của trái cây Việt cùng những khuyến nghị chi tiết. Chẳng hạn, Mỹ là một thị trường tiềm năng của trái cây Việt bởi nhu cầu trái cây nhập khẩu rất cao. Nước này có mức tiêu thụ khoảng 12 triệu tấn trái cây, trong khi nguồn cung trong nước chỉ đáp ứng được 70% nhu cầu nội địa.

Cơ hội cho trái cây Việt thâm nhập vào thị trường châu Âu cũng rất lớn bởi quy mô thị trường chiếm tới 43% trị giá thương mại trái cây và rau của thế giới. Nhu cầu tiêu dùng của khu vực EU trải đều trong năm và phần lớn phụ thuộc vào nhập khẩu từ bên ngoài.

Người lao động đang đóng gói xoài

Bên cạnh đó, Việt Nam được xóa bỏ đến 94% các dòng thuế cho rau quả (trước đó có thuế suất 10 - 20%) nhờ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA). Lợi thế này có thể giúp Việt Nam cạnh tranh tốt hơn so với Trung Quốc và Thái Lan. Thế nhưng, trái cây Việt phải đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng cao để có thể thành công gia nhập thị trường này.

Trung Quốc là thị trường xuất khẩu rau quả tiềm năng của Việt Nam. Thế nhưng, Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn kể từ đầu năm đã nhận được một số thông báo từ Tổng Cục hải quan Trung Quốc về vấn đề vi phạm yêu cầu việc kiểm dịch thực phẩm của các lô hàng mít, xoài, chuối, nhãn, thanh long và sầu riêng xuất khẩu từ Việt Nam sang.

Bởi vậy, các địa phương không chỉ cần thúc đẩy cấp mã vùng chồng mà cũng phải kiểm soát tốt hơn nhằm hạn chế tình trạng gian lận mã số vùng trồng, gây nên tác động tiêu cực đến thương hiệu rau quả xuất khẩu của nước ta.

Ngoài ra, các doanh nghiệp sản xuất cũng cần thúc đẩy việc áp dụng mô hình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP, qua đó đáp ứng tốt quy định về kiểm dịch ngày càng nghiêm ngặt và gắt gao từ Trung Quốc.