Dấu ấn của ngành bán dẫn: Làn gió FDI mới tại Việt Nam

Việt Nam vẫn kiên định với mục tiêu thu hút dòng vốn FDI có chất lượng dù những thách thức về thương mại diễn ra ngày càng gay gắt. Trong đó, ngành bán dẫn đang được kỳ vọng sẽ là luồng gió mới thổi vào nền kinh tế.

Sau 30 năm thu hút vốn đầu tư nước ngoài, Việt Nam đã trở thành một ngôi sao đang lên trong chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu. Mặt khác, đa số các dự án FDI ban đầu rót vào hai lĩnh vực có giá trị gia tăng thấp, tuy nhiên thu hút được nhiều lao động là da giày và dệt may. Đến hiện tại, Việt Nam đã sớm thăng hạng trong chuỗi giá trị, phát triển trở thành trung tâm lắp ráp điện tử quan trọng.

Khi dòng vốn đầu tư đang suy thoái, Việt Nam đang quyết tâm thu hút dòng vốn vào sản xuất chip và bán dẫn với kỳ vọng giúp kinh tế hồi phục.

Làn gió FDI mới mang tên ngành công nghiệp chất bán dẫn

Việt Nam liên tục đón tin vui khi nhiều lãnh đạo doanh nghiệp bán dẫn lớn của Mỹ đã ký kết biên bản ghi nhớ đầu tư vào nước ta. Mới đây nhất có công ty Hana Micron Vina đã có dự án nhà máy chất bán dẫn đầu tiên tại miền Bắc đi vào hoạt động ở KCN Vân Trung, Bắc Giang.

Đây là đơn vị sản xuất và gia công vi mạch tích hợp dùng cho điện thoại di động và các sản phẩm smartphone khác, có tổng số vốn đăng ký đầu tư đạt gần 600 triệu USD. Kể từ tháng 11/2020, giai đoạn 1 của nhà máy đã đi vào hoạt động.

Hana Micron Vina là nhà máy sản xuất chất bán dẫn đầu tiên tại miền Bắc

Theo ông Choi Chang Ho, Chủ tịch Hana Micron Vina, công ty lên kế hoạch tăng tổng mức đầu tư lên trên 1 tỷ USD đến năm 2025 với dự kiến doanh thu năm đạt 800 triệu USD, và tạo ra 4.000 việc làm cho lao động Việt.

Bên cạnh Bắc Giang, Bắc Ninh - một thủ phủ công nghiệp khác cũng chuẩn bị khánh thành nhà máy của công ty bán dẫn Amkor, Mỹ vào tháng 10 năm nay với tổng mức đầu tư lên tới 1,6 tỷ USD.

Công ty bán dẫn Synopsys có trụ sở tại bang California cũng đang liên kết với khu công nghệ cao TP HCM nhằm tạo dựng nên một trung tâm ươm mầm và thiết kế bán dẫn, trong khi công ty bán dẫn Marvell dự kiến sẽ đưa ra kế hoạch xây dựng một trung tâm thiết kế bán dẫn đẳng cấp toàn cầu tại khu vực TP HCM.

Nhà đầu tư FDI lớn nhất của Việt Nam trước đó là Samsung cũng đã cam kết đầu tư hơn 2,6 tỷ USD vào ngành công nghiệp bán dẫn tại nhà máy Samsung Electro-Mechanics Việt Nam tại tỉnh Thái Nguyên.

Thận trọng với đối thủ

GS. Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tại Việt Nam (VAFIE)cho biết các quốc gia hiện đã hứa rót tiền vào Việt Nam khoảng 5 tỷ USD cho công nghệ bán dẫn. Trong đó, Intel đầu tư chip nguồn tại TP HCM, Samsung làm chip lưới…

GS. Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài tại Việt Nam

Cũng theo chủ tịch VAFIE, thị trường chip toàn cầu 2022 có quy mô hơn 600 tỷ USD, dự báo sẽ đạt 1.400 tỷ USD đến năm 2029, với cơ hội dành cho Việt Nam trong chiếc bánh khổng lồ này.

Không phải ngẫu nhiên mà Việt Nam có rất nhiều chuyến thăm của các quốc gia lớn trong năm nay. Mỗi chuyến thăm từ Mỹ, Singapore, Hàn Quốc đã mang theo hàng loạt dự án lớn.

Thế nhưng, Việt Nam cũng cần thận trọng với đối thủ trong khu vực và toàn cầu. Mặc dù làn sóng dịch chuyển khỏi Trung Quốc đang diễn ra mạnh mẽ, nước này vẫn là một cường quốc trong ngành sản xuất. Bên cạnh đó, Malaysia hay Ấn Độ cũng là những lựa chọn sáng giá khi các doanh nghiệp rút vốn khỏi thị trường Trung Quốc.

Các chuyên gia từ Ngân hàng HSBC cho rằng Malaysia đã xem bán dẫn là trung tâm của ngành sản xuất. Mặc dù chưa hiện đại như Hàn Quốc hay Singapore, nhưng quốc gia này đã giành được thị phần đáng kể ở một số chất bán dẫn trong những năm qua với dòng vốn từ EU và Mỹ.

Việc tiếp tục thu hút nguồn vốn FDI chất lượng cao cũng là một trong những ưu tiên hàng đầu của Malaysia bởi quốc gia này xem đó là chìa khóa để khôi phục lĩnh vực sản xuất như đã nêu trong kế hoạch kinh tế một thập kỷ đầy tham vọng.

Ấn Độ cũng đã ký với Mỹ để tạo chuỗi cung ứng chip bán dẫn khi giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc. Dự báo thị trường chất bán dẫn Ấn Độ sẽ chứng kiến sự tăng trưởng vượt bậc, với giá trị thị trường dự sẽ vượt 64 tỷ USD vào năm 2026.

Malaysia có được thị phần đáng kể đối với một số chất bán

Thực tế cho thấy Việt Nam đang là một lựa chọn đáng chú ý của giới đầu tư chip hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, GS. Nguyễn Mại cho rằng việc thay đổi cách tiếp cận ưu đãi là điều quan trọng hơn lúc này.

Lâu nay, Việt Nam và nhiều quốc gia đang phát triển cứ chọn ưu đãi về thuế nhằm hút vốn, tuy nhiên việc thu hút FDI trong thời gian sẽ phải tập trung vào ưu đãi về chi phí và tiêu hao trong đầu tư bằng tài chính theo quy định thuế tối thiểu toàn cầu. Một số nước trên thế giới cũng đang phải áp dụng trợ cấp cho doanh nghiệp thực hiện nghiên cứu như Anh…

Theo ông Vương Quốc Tuấn, Phó Chủ tịch Thường trực tỉnh Bắc Ninh, ngoài ưu đãi về tài chính thì nguồn nhân lực cũng là một yếu tố quan trọng để các dự án chọn Việt Nam làm căn cứ điểm.

Ông Tuấn cho biết dự kiến Bắc Ninh sẽ tổ chức hội nghị đặc biệt nhằm xúc tiến đầu tư trong mảng bán dẫn. Sự kiện này có thể thu hút các nhà đầu tư lớn trên toàn cầu.

Bên cạnh đó, địa phương cũng sẽ khánh thành nhà máy chất bán dẫn lớn nhất khu vực Đông Nam Á. Do đó, các chuyên gia cho rằng, Việt Nam là điểm sáng thu hút đầu tư, song vẫn có thể gặp khó khi thu hút trong lĩnh vực công nghệ cao và dự án quy mô lớn nếu không nhanh chóng có những chính sách phù hợp với thông lệ và đủ sức cạnh tranh quốc tế về việc thực thi thuế tối thiểu toàn cầu.