Hỏi đáp về Hợp đồng liên kỳ hạn và liên hàng hóa, hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn và quyền chọn

“Hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn và hợp đồng quyền chọn là gì?” - câu hỏi của bạn Phùng Anh Tuấn, đến từ Nghệ An.

“Giao dịch hợp đồng liên kỳ hạn và liên hàng hóa là gì?” - câu hỏi của bạn Lưu Thiên Ân, đến từ Cần Thơ.

“MXV có hỗ trợ giao dịch thỏa thuận trên thị trường phi tập trung không?” - câu hỏi của bạn Nguyễn Việt Long, đến từ Bắc Ninh.

Với những câu hỏi ở trên, Báo Công Thương sẽ tiếp tục làm rõ hợp đồng giao dịch hàng hóa khác tại Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV).

Hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn là gì?

Hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn còn được gọi là hợp đồng futures, đây là thỏa thuận được chuẩn hóa giữa các bên. Bên bán cam kết giao còn bên mua cam kết nhận hàng hóa ở một thời điểm tương lai đúng theo hợp đồng. Đáng chú ý, những hợp đồng này sẽ được niêm yết cũng như giao dịch tập trung tại các Sở Giao dịch Hàng hóa trên phạm vi toàn thế giới.

Trong bản đặc tả sẽ quy định chi tiết các yếu tố của hợp đồng, gồm có: Loại và mã hàng hóa, độ lớn hợp đồng, đơn vị yết giá, thời gian giao dịch, biên độ dao động giá, các tháng đáo hạn hợp đồng, ký quỹ, tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm… Từ đó, các nhà đầu tư có thể tiến hành tra cứu đặc tả hợp đồng của những sản phẩm đang được liên thông giao dịch ở MXV theo đường link: https://mxv.com.vn/san-pham.html

Các Sở Giao dịch Hàng hóa trên thế giới sử dụng rộng rãi hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn, chủ yếu là những mặt hàng như lúa mì, ngô, dầu thô, bạch kim, đồng, bạc, bông, đường, cà phê…

Đặc tả hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn ngô tại Sở Giao dịch Hàng hóa Chicago

Trong số những loại hợp đồng kỳ hạn thì hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn, hợp đồng quyền chọn, hợp đồng hoán đổi; thì hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn có tính thanh khoản cao và được giao dịch nhiều nhất trên thế giới. Thực tế, hầu hết các hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn đóng các vị thế hợp đồng trước thời điểm đáo hạn, tỉ lệ giao nhận hàng vật chất trên tổng khối lượng giao dịch tại các Sở Giao dịch hàng hóa rất nhỏ.

Hợp đồng quyền chọn là gì?

Hợp đồng quyền chọn hay còn gọi là hợp đồng options, đây là thỏa thuận mà bên mua quyền có quyền được mua, hoặc được bán một hàng hóa xác định cùng mức giá định trước gọi là giá giao kết, đồng thời phải trả một khoản tiền nhất định để mua quyền này và được gọi là tiền mua quyền. Ngoài ra, bên mua quyền sẽ có quyền chọn thực hiện hoặc không thực hiện việc mua hoặc bán hàng hóa đó.

Đáng chú ý, hợp đồng quyền chọn bao gồm quyền chọn mua và quyền chọn bán. Trong đó, quyền chọn mua là quyền cho phép những người nắm giữ quyền được quyền mua tài sản cơ sở vào một thời điểm hoặc là trước một thời điểm trong tương lai đã được xác định từ trước với một mức giá cố định. Còn quyền chọn bán được hiểu là quyền cho phép người nắm giữ quyền được quyền bán tài sản cơ sở vào một thời điểm hoặc trước một thời điểm trong tương lai đã được xác định trước với một mức giá cố định.

Nếu tài sản hàng hóa cơ sở là hàng hóa vật chất, hợp đồng sẽ được gọi là hợp đồng quyền chọn hàng hóa vật chất. Nếu tài sản hàng hóa cơ sở là hàng hóa kỳ hạn, hợp đồng sẽ được gọi là hợp đồng quyền chọn hàng hóa kỳ hạn.

Có 2 loại quyền chọn phổ biến trong hoạt động giao dịch thực tế, đó là quyền chọn kiểu Mỹ và quyền chọn kiểu châu Âu. Trong đó, quyền chọn kiểu Mỹ là dạng quyền chọn cho phép người nắm giữ có thể thực hiện quyền chọn vào mọi thời điểm trước và trong ngày đáo hạn. Còn quyền chọn kiểu châu Âu là dạng quyền chọn khi người nắm giữ chỉ được thực hiện quyền trong ngày đáo hạn.

Các quyền và nghĩa vụ của bên mua và bên bán khi giao dịch hợp đồng quyền chọn. Ảnh: Báo Công Thương

Hợp đồng quyền chọn có ưu điểm hơn so với các loại hợp đồng khác ở chỗ, người mua nếu cảm thấy rủi ro sẽ không bắt buộc phải thực hiện hợp đồng. Chính vì thế, các doanh nghiệp có thể sử dụng hợp đồng quyền chọn để phòng vệ giá khi thị trường biến động, từ đó đảm bảo hoạt động kinh doanh cũng như kiểm soát được chi phí. Thế nhưng, người mua quyền chọn trong trường hợp này sẽ phải mất một khoản tiền (phí quyền chọn) trả cho người bán để nắm giữ hợp đồng quyền chọn.

Những điều cần biết về giao dịch hợp đồng liên kỳ hạn và liên hàng hóa?

Giao dịch hợp đồng Liên kỳ hạn (Intermonth) và hợp đồng Liên hàng hóa (Intercommodity) nằm trong chiến lược giao dịch Spread là chiến lược giao dịch kinh doanh chênh lệch giá giữa các hợp đồng, để kiếm lợi nhuận từ sự chênh lệch về giá giữa tối thiểu 2 hợp đồng, giảm thiểu rủi ro so với giao dịch Hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn.

Giao dịch hợp đồng Liên kỳ hạn là chiến lược thực hiện đồng thời mua và bán hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn của một loại hàng hóa giống nhau nhưng tháng đáo hạn khác nhau.

Hợp đồng liên hàng hóa là chiến lược thực hiện đồng thời cả mua và bán hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn của cùng tháng đáo hạn nhưng loại hàng hóa khác nhau. Các loại hàng hóa này cần phải có mối liên hệ về đặc tính, hoặc là có thể thay thế cho nhau.

Ảnh minh họa

Thời điểm hiện tại, giao dịch hợp đồng liên kỳ hạn và liên hàng hóa đã và đang được giao dịch phổ biến trên toàn thế giới, đóng vai trò quan trọng trong cả hoạt động bảo hiểm giá (hedging) và đầu tư, cho phép các nhà đầu tư được hưởng mức ký quỹ thấp khi nắm giữ các hợp đồng khác chiều liên kỳ hạn hoặc liên hàng hóa, dễ dàng quản trị rủi ro cho danh mục đầu tư của mình.

MXV có hỗ trợ giao dịch thoả thuận trên thị trường phi tập trung hay không?

Thị trường giao dịch phi tập trung (OTC) là những thỏa thuận riêng giữa 2 bên tham gia, không bị ràng buộc bởi những điều kiện khắt khe của các Sở Giao dịch Hàng hóa. Theo đó, các bên có quyền đàm phán, thương lượng những điều khoản hợp đồng sao cho phù hợp nhất.

Tuy nhiên, những giao dịch này lại có nguy cơ rủi ro cao hơn bởi các đối tác tham gia không thực hiện những cam kết có trong hợp đồng. Số lượng nhà đầu tư tham gia hạn chế nên tính thanh khoản của thị trường cũng khá thấp.

Hiện tại, những sản phẩm đang liên thông giao dịch tại MXV chủ yếu là giao dịch tập trung trên nền tảng giao dịch điện tử, đáp ứng được nhu cầu về tính thanh khoản cao và sự minh bạch của thị trường.