Nhu cầu nhập khẩu tăng cao là “cơ hội vàng” cho gạo Việt mở rộng thị phần

Nhiều nước gia tăng nhập khẩu gạo

Các chuyên gia FAO cho biết, giá gạo chính là nguồn lương thực chính đối với hơn 3,5 tỷ người và cung cấp khoảng 20% nguồn cung năng lượng trong bữa ăn toàn cầu. Mặc dù vậy thì thời gian qua, tình hình thế giới biến động mạnh mẽ bởi biến động địa - chính trị cùng biến đổi khí hậu, khiến cho các nguồn cung mặt hàng này bị ảnh hưởng. Trong khi đó thì nhu cầu nhập khẩu gạo cuối năm 2023 cũng như năm 2024 được dự báo tiếp tục tăng cao.

Ở châu Á, thị trường có nhu cầu nhập khẩu gạo nhiều nhất hiện nay đó là Indonesia, Philippines và Malaysia. Ông Subramanian đến từ Công ty SSRESOURCE MEDIA (Singapore) cho biết: “Trong bối cảnh nguồn cung thu hẹp (Ấn Độ chưa nới lỏng lệnh cấm xuất khẩu gạo trăng thông dụng cho đến năm 2024) thì thị trường trước mùa Giáng sinh và trước tháng Ramadan (tháng chay của người Hồi giáo) sẽ thúc đẩy nhu cầu về gạo ở những nước châu Á. Trong khi đó thì nhu cầu của châu Á chủ yếu từ Indonesia, Philippines và Malaysia”.

Xuất khẩu gạo dự báo tăng trong năm 2024. Nguồn ảnh: Internet

Không chỉ ở các nước châu Á mà tại châu Âu, nhu cầu nhập khẩu gạo của nhiều quốc gia cũng đã tăng đáng kể. Đáng chú ý ở Italy, theo ông Renzo Moro từ Đại sứ quán Italy tại Việt Nam cho biết, Italy là nhà sản xuất gạo hàng đầu châu Âu, chiếm khoảng 5% tổng sản lượng gạo của khối. Và có khoảng 40% gạo được trồng ở nước này dùng để chế biến. Mặc dù vậy thì quy mô thị trường gạo Italy dự kiến sẽ tăng từ 2,23 tỷ USD vào năm 2023 lên mức 2,83 tỷ USD vào năm 2028.

Và điều này xuất phát từ sự gia tăng nhu cầu gạo của các nước nhập khẩu gạo từ Italy và tiêu thụ gạo ở trong nước. Chính vì thế, thông qua Hiệp định EVFTA, Italy cũng đang tăng cường nhập khẩu gạo từ nhiều nước, trong đó có Việt Nam.

Giá gạo trở về “đường đua” tăng

Có thể thấy, việc các nước có nhu cầu nhập khẩu tăng đã hâm nóng thị trường gạo toàn cầu vốn dĩ ảm đạm trong thời gian hơn 1 tuần qua. Theo số liệu từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), giá gạo xuất khẩu của các nguồn cung trên thế giới bao gồm Việt Nam và Thái Lan đã tăng trở lại sau thời gian đi ngang.

Và theo đó, giá gạo xuất khẩu của Thái Lan đã được điều chỉnh tăng từ 2 - 20 USD/tấn so với thời điểm 8/12 vừa qua. Trong đó thì gạo 5% tấm tăng mạnh 20 USD lên mức 643 USD/tấn còn gạo 25% tấm tăng 13 USD, lên mức 581 USD/tấn; gạo 100% cũng ghi nhận tăng nhẹ 2 USD, lên mức 486 USD/tấn.

Cũng tương tự, gạo 5% tấm của Việt Nam cũng được điều chỉnh tăng nhẹ 5 USD/tấn, lên mức 663 USD/tấn sau khi đã giảm vào tuần trước. Những loại gạo 25% tấm và 100% tấm vẫn giữ vững giá.

Còn riêng gạo của Pakistan ghi nhận“ngược chiều” giảm nhẹ 5 USD, từ mốc 598 USD/tấn xuống chỉ còn 593 USD/tấn.

Giá gạo trở về “đường đua” tăng. Nguồn ảnh: Internet

Việc giá gạo Thái Lan tăng mạnh cũng được VFA lý giải, nhờ vào nhu cầu nhập khẩu số lượng lớn từ những nước trong khu vực Đông Nam Á như là Philippines, Malaysia, Indonesia hỗ trợ. Ngoài ra, tồn kho gạo Việt Nam mỏng khi Ấn Độ vắng mặt cũng góp phần giúp cho Thái Lan trở thành nguồn cung ưu thế trên phân khúc gạo trắng hiện nay.

Mặc dù vậy thì hầu hết các thương nhân đã kín lịch giao hàng đến hết tháng 12/2023. Chính vì thế, một số nhà xuất khẩu cũng đã tạm dừng lịch chào giá gạo trắng, hiện nay chỉ tập trung thu mua nguyên liệu để hoàn tất các hợp đồng đã ký kết, trong khi một số khác chào giá cao hơn vào đầu tuần, giảm lại vào lúc cuối tuần bởi đồng baht Thái suy yếu so với đồng USD. Ngoài ra, Hiệp hội Các nhà Xay xát Lúa gạo Thái Lan cũng đã tiếp tục nâng giá hướng dẫn trong nước đối với mặt hàng gạo trắng 5% tấm cũng đã góp phần hỗ trợ cho thị trường xuất khẩu gạo nước này.

Trong khi đó thì với Việt Nam, có nhiều doanh nghiệp chia sẻ rằng nguồn cung gạo của nước ta tiếp tục hạn chế cũng như phải chờ đến đầu tháng 3/2024 thì mới vào đợt thu hoạch lúa Đông Xuân. Giám đốc Marketing Công ty TNHH Vrice - ông Phan Văn Có nói rằng: “Giá xuất khẩu hiện rất cao tuy nhiên chúng tôi không có hàng để bán, việc ký kết hợp đồng mới cũng phải cân nhắc để tránh rủi ro không đáng có”.

Xuất khẩu gạo dự báo tăng trong năm 2024

Ghi nhận, năm 2023 xuất khẩu gạo tăng mạnh trong bối cảnh thị trường lúa gạo có nhiều biến động. Ấn Độ là nước xuất khẩu gạo hàng đầu và hạn chế xuất khẩu đã góp phần đẩy mạnh nguồn cung gạo từ Việt Nam.

Thống kê cho thấy, 11 tháng năm 2023, Việt Nam đã xuất khẩu 7,8 triệu tấn gạo, trong khi cả năm 2022 chỉ xuất khẩu 7,1 triệu tấn.

Đưa ra dự báo về thị trường cuối năm và nửa đầu năm 2024, ông Đỗ Hà Nam - Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) nhận định, xuất khẩu gạo tiếp tục thuận lợi bởi nhu cầu thế giới cao.

Thực tế, nhu cầu xuất khẩu gạo vẫn có dấu hiệu tiếp tục duy trì đà tăng cao, đáng chú ý là Philippines. Và mới đây, Chính phủ Philippines cũng đã yêu cầu các thương nhân trong nước tăng cường nhập khẩu gạo để đảm bảo an ninh lương thực.

Nguồn ảnh: Internet

Trong năm 2024, Indonesia cũng dự kiến sẽ nhập khẩu khoảng 2 triệu tấn gạo. Trước mắt, Cơ quan hậu cần quốc gia Indonesia (Bulog) đã gửi thông báo mời thầu cung cấp gạo 5% tấm với số lượng lên đến 543.000 tấn, nguồn cung được kỳ vọng từ Thái Lan, Việt Nam, Myanmar, Pakistan và Campuchia. Hạn cuối nhận hàng là vào ngày 30/1/2024.

Cũng theo ông Nam, từ nhu cầu của thế giới thì VFA đề nghị Bộ NN-PTNT tiếp tục tái cơ cấu ngành lúa gạo theo hướng bền vững nhằm đảm bảo gia tăng về giá trị hơn gia tăng về số lượng.

Và ông Nam cũng khuyến cáo các doanh nghiệp, hợp tác xã, người dân cần đẩy mạnh liên kết sản xuất gạo chất lượng cao, chuyển dịch cơ cấu và chủng loại xuất khẩu nhằm đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, phù hợp với Chiến lược phát triển thị trường xuất khẩu gạo Việt Nam đến năm 2030.