Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, tính đến hết năm 2022, đã có 1.216 dự án tại Việt Nam được doanh nghiệp Mỹ rót vốn với tổng số vốn 11,4 tỷ USD. Theo đó, Mỹ đứng thứ 11 về giá trị đầu tư, sau các quốc gia như Hàn Quốc, Singapore, Trung Quốc, Nhật Bản, Malaysia.

Cần nghiên cứu chiến lược của “ông lớn”

Theo GS Nguyễn Mại, chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, Mỹ đầu tư vào Việt Nam qua nước thứ 3 khá nhiều nên con số này chưa thực chất.

Ông cho biết đầu tư nước ngoài luôn gắn liền với chuyển giao công nghệ. Việt Nam muốn tìm kiếm công nghệ nguồn, nhất là công nghệ cao, còn Mỹ đang đứng đầu thế giới về các công nghệ này. Thế nhưng, vấn đề mà các nhà đầu tư FDI công nghệ cao của Mỹ coi trọng là đảm bảo quyền sở hữu trí tuệ, bản quyền, thương quyền, không có hàng lậu, hàng nhái.

Nỗ lực thu hút vốn FDI công nghệ cao
Nhà máy Intel tại Việt Nam

Bên cạnh đó, các “đại bàng” Mỹ đều có chiến lược toàn cầu. Họ luôn nhìn cả một quá trình phát triển để đầu tư khi bỏ vốn vào đâu. Thế nhưng, hiện chính sách thu hút đầu tư của ta mới chỉ quan tâm tới yêu cầu mà chưa tìm hiểu sự thay đổi trong chiến lược của các tập đoàn FDI.

Từng có một ví dụ chỉ ra hiệu quả thực tế nếu ta tập trung vấn đề này. Đó là việc cố Thủ tướng Phan Văn Khải đã lập một tổ công tác đặc biệt để vận động Tập đoàn Intel đầu tư vào Việt Nam khi tiếp đón họ. Intel khi đó dự kiến đầu tư vào một trong số 4 nước trong khu vực là Trung Quốc, Thái Lan, Việt Nam và Malaysia. Do đó, tổ công tác đặc biệt lúc đó phải tìm hiểu về chiến lược của Intel.

Tổ công tác theo đó biết được cứ 18 tháng phát triển ổn định thì Intel sẽ thiết lập một nhà máy mới mà có thể đáp ứng 18 tiêu chí của họ.

Thay đổi cục diện đầu tư

GS Nguyễn Mại thông tin, chuyến thăm của ông Biden đánh dấu mốc quan trọng tiếp theo sau các chuyến thăm trước đó của các phó tổng thống, bộ trưởng Bộ Tài chính, ngoại trưởng Mỹ. Phái đoàn 50 tập đoàn lớn của Mỹ vào tháng 3 năm nay cũng đã tới Việt Nam để tìm hiểu về cơ hội đầu tư, trong đó có những tên tuổi nổi bật như Apple, Google, Meta,... Đây là thời điểm để thay đổi cục diện đầu tư.

Trong năm 2024, Việt Nam có thể khai thác, sản xuất chất bán dẫn ở quy mô lớn hơn với sự hợp tác của các công ty công nghệ Mỹ. Trong hợp tác với Mỹ, Việt Nam có lợi thế về đất hiếm, nên đó là thời cơ có lợi cho cả đôi bên.

Ngoài ra, doanh nghiệp Việt có thể trở thành những nhà cung ứng lớn cho các công ty công nghệ Mỹ như Foxconn, Luxshare khi hai bên có bước tiến mới trong quan hệ hợp tác.