Bán giải chấp là gì?
Trước tiên, cần phải hiểu khái niệm bán giải chấp là khi chủ sở hữu tài sản không có khả năng để thanh toán những khoản vay đúng thời hạn, thì khi đó ngân hàng sẽ tịch thu những tài sản mà người vay đã thế chấp. Ngân hàng được quyền thực hiện nghĩa vụ của mình bằng cách thanh lý lại những tài sản này của khách hàng với mức giá cao nhất khi được mang ra đấu giá.
Tài sản sẽ được giải chấp khi thanh lý hợp đồng vay, nghĩa là tài sản thế chấp phải chấm dứt những nghĩa vụ đảm bảo cho các khoản vay nợ của khách hàng đã vay của phía phía ngân hàng. Lúc này, tài sản thế chấp sẽ không còn là tài sản đảm bảo cho những khoản vay đó.
Hiểu theo một cách đơn giản thì việc bán giải chấp là một yếu tố bắt buộc với Nói một cách đơn giản thì giải chấp là yếu tố bắt buộc với người đi vay khi đến hạn trả nợ gốc cho phía ngân hàng. Nếu thanh lý hợp đồng không đúng với thời hạn thì sẽ bị chuyển thành nợ quá hạn làm ảnh hưởng đến điểm tín dụng của người vay.
![]() |
Bán giải chấp cổ phiếu là điều kiện cần thiết để đảm nảo tỷ lệ ký quỹ an toàn |
Bán giải chấp cổ phiếu là gì?
Khi công ty chứng khoán bán bớt cổ phiếu của nhà đầu tư nhằm hạ tỷ lệ nợ về mức an toàn theo quy định được gọi là bán giải chấp cổ phiếu. Việc bán giải chấp cổ phiếu thường xảy ra khi các nhà đầu tư sử dụng giao dịch ký quỹ và giá cổ phiếu rớt xuống dưới mức cho phép của công ty chứng khoán tuy nhiên nhà đầu tư vẫn chưa nộp thêm tiền.
Trước khi bán giải chấp cổ phiếu thì những công ty chứng khoán sẽ phải gửi thông báo đến để khách hàng biết trước từ 1 đến 2 ngày. Các khách hàng sẽ đưa ra phương án để giải quyết hợp lý nếu không muốn bị bán giải chấp cổ phiếu. Các khách hàng có thể bán bớt cổ phiếu hoặc nộp thêm tiền vào tài khoản ký quỹ do công ty chứng khoán quy định mới đạt được mức an toàn tối thiểu.
Còn nếu như nhà đầu tư khổng có phương án để giải quyết thì chính công ty chứng khoán sẽ thực hiện việc bán giải chấp để duy trì mức an toàn tối thiểu của tỷ lệ ký quỹ. Đây là điều mà bất cứ công ty chứng khoán nào cũng phải đảm bảo để mang đến cho khách hàng và công ty độ an toàn cao nhất. Ví dụ một nhà đầu tư có vốn 1 tỷ đồng muốn mua khoảng 40.000 cổ phiếu B trị giá 2 tỷ đồng (50.000 đồng/cổ phiếu), họ đã chọn sử dụng gói vay được cung cấp bởi công ty chứng khoán A với tỷ lệ là 3:7.
Do đó, công ty chứng khoán A cho khách hàng vay số tiền là: 2 tỷ x 70% = 1,4 tỷ đồng. Còn nhà chỉ cần bỏ bốn là: 2 tỷ x 30% = 600 triệu đồng. Công ty chứng khoán A đã có quy định tối thiểu về tỷ lệ ký quỹ phải lớn hơn 30%, nhưng do biến động của thị trường và các tín hiệu xấu xảy ra đã khiến cho giá cổ phiếu B giảm chỉ còn 35.000 đồng/cổ phiếu.
Như vậy, lúc này tổng tài sản của nhà đầu tư chỉ còn lại 35.000 x 40.000 = 1,4 tỷ đồng. Trong khi đó vốn vay của khách hàng sẽ còn lại là 1 tỷ – (15.000 x 40.000) = 400 triệu đồng
Tỷ lệ ký quỹ trên tài khoản tính được ở thời điểm này là: (400 triệu/1,4 tỷ)x100% = 28,6%. Đây là mức tỷ lệ ký quỹ nhỏ hơn so với mức duy trì tối thiểu là 30%, do đó, khách hàng sẽ bị Call Margin hay còn hiểu là lệnh gọi kí quỹ. Tức là các công ty chứng khoán sẽ gọi điện hoặc gửi email để yêu cầu các nhà đầu tư bổ sung thêm tiền hoặc tăng lượng chứng khoán thế chấp để đảm bảo được mức ký quỹ an toàn.
Trường hợp xấu hơn nữa xảy ra nếu giá cổ phiếu tiếp tục giảm chỉ còn 33.000 đồng/cổ phiếu thì tổng tài sản mà nhà đầu tư hiện có là: 33.000×40.000=1.320 triệu đồng.
Vốn của khách hàng lúc này tính ra chỉ còn: 1 tỷ – (17.000×40.000) = 320 triệu
Lúc này tỷ lệ ký quỹ đã rơi vào mức báo động là: 320 triệu/1.320 triệu=24%. Trong trường hợp này cổ phiếu sẽ bị bán giải chấp để đảm bảo được sự an toàn của tỷ lệ ký quỹ đối với tài khoản.
![]() |
Nhà đầu tư không được để xảy ra tình trạng bán giải chấp cổ phiếu |
Khi nào xuất hiện tình trạng bán giải chấp cổ phiếu
Việc phải bán giải chấp cổ phiếu thường xảy ra trong trường hợp nhà đầu tư sử dụng lệnh Margin (Sử dụng đòn bẩy tài chính). Do đó, các công ty chứng khoán sẽ có rất nhiều hình thức để xử lý khi tài khoản margin. Trong trường hợp thị trường chứng khoán lao dốc mạnh hay một loại cổ phiếu nào đó rớt giá thì cách duy nhất ở đây chính là bán giải chấp cổ phiếu để cứu vãn tình hình.
Khi một công ty chứng khoán tuyên bố cắt margin của một loại cổ phiếu thì những nhà đầu tư đang nắm giữ cổ phiếu này sẽ phải đưa ra những lựa chọn như sau: Bán ra hoặc nạp thêm tiền vào tài khoản margin để cho công ty chứng khoán và tỷ lệ ký quỹ được đảm bảo hoặc thực hiện đồng thời cả hai phương án này. Thời gian để nhà đầu tư xử lý margin dao động thường rơi vào khoảng từ 2 đến 5 phiên giao dịch trên thị trường.
Ví dụ cổ phiếu PVX là loại có tính thanh khoản lớn nhất trên sàn HNX, tuy nhiên, trong quá trình niêm yết thì PVX cũng sẽ có nhiều đợt sóng mạnh vì được nhà đầu tư ưa chuộng và sử dụng margin. Song, nếu thị trường đi chệch hướng không theo kì vọng thì nhà đầu tư có thể sẽ bị công ty chứng khoán bán giải chấp để thu hồi khoản tiền đã vay lúc đầu để mua cổ phiếu này.
Lưu ý để cổ phiếu không bị bán giải chấp
Qua những thông tin trên mọi người đã hiểu bán giải chấp cổ phiếu là gì, đây là hiện tượng mà không ai mong muốn gặp phải, nó xảy ra trong trường hợp tài sản bị sụt giảm quá mức thì việc quản lý rủi ro cũng khó khăn khiến cho công ty phát hành phải can thiệp. Trường hợp bị bán giải chấp thì cả hai bên đều thiệt hại chứ không riêng gì nhà đầu tư.
- Nếu không muốn tình trạng này xảy ra thì nhà đầu tư phải quan sát kĩ lưỡng, cẩn thận tỷ lệ ký quỹ tài khoản khi thị trường xảy ra những biến động tác động tới cổ phiếu mình đang nắm giữ.
- Các chuyên gia tài chính khuyến cáo nhà đầu tư không nên theo dõi sát sao các danh mục đầu tư, nhưng nếu như số dư ký quỹ quá lớn thì sẽ phải theo dõi theo ngày để đảm bảo không mất mát. Từ đó sẽ giúp nhà đầu tư biết được danh mục của mình nằm ở vị trí nào đã gần chạm mức ký quỹ duy trì an toàn tối thiểu hay không.
- Trong lĩnh vực đầu tư thì nhà đầu tư có kinh nghiệm mới là người nên sử dụng đòn bẩy khổng nên sử dụng một cách tuỳ tiện có thể mang lại tác dụng ngược.
- Cần phải chọn cổ phiếu để giao dịch ký quỹ để tránh được những cổ phiếu có tính đầu cơ, chỉ chọn những loại cổ phiếu đã có xu hướng rõ ràng. Tuy nhiên, nên áp dụng mọi việc ở mức độ vừa phải để giữ được sự an toàn cho tài khoản. Những nhà đầu tư cần phải tìm hiểu một cách kĩ lưỡng về tỷ lệ ký quỹ đối với các công ty trên thị trường chứng khoán.
![]() |
Không nhà đầu tư nào mong muốn rơi vào trường hợp bán giải chấp cổ phiếu |
Bán giải chấp cổ phiếu là trường hợp không nhà đầu tư nào mong muốn phải đối mặt, tuy nhiên, nếu rơi vào tình huống này thì nhà đầu tư cũng nên bình tĩnh giải quyết để hạn chế tối thiểu những mất mát có thể xảy ra.