Sau khi các đại biểu Quốc hội thảo luận ở hội trường về đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2024 vào chiều ngày 1/11, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Nguyễn Chí Dũng đã nêu ý kiến và giải trình.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, tình hình thế giới còn khó khăn với nhiều diễn biến khó lường, chưa từng có trong tiền lệ. Trong khi, kinh tế trong nước có độ mở lớn, tính tự chủ và chống chịu còn hạn chế, đang chuyển đổi. Do đó, chịu nhiều ảnh hưởng từ bên ngoài.

Dù kết quả chưa đạt được mục tiêu song vẫn rất tích cực và trân trọng. Mặt khác, các quốc gia khác như Indonesia dự báo tăng trưởng 5%, Trung Quốc 5%, Malaysia 4% hay Thái Lan 2,7%. Đây là những con số chỉ ra rằng kết quả của Việt Nam cũng là sự nỗ lực rất lớn của hệ thống chính trị.

Bộ trưởng KH&ĐT giải trình vấn đề gói hỗ trợ lãi suất 2% bị “tắc nghẽn”
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng

Theo Bộ trường Dũng nhìn nhận về chương trình hồi phục và phát triển kinh tế - xã hội, một số chính sách của Nghị quyết 43 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình hồi phục và phát triển kinh tế xã hội triển khai hỗ trợ trực tiếp cho người dân, lao động, doanh nghiệp đã phát huy tích cực, hiệu quả, góp phần vào thành tích cao trong 3 quý đầu năm.

Bộ trưởng KH&ĐT cho biết thêm: “Bên cạnh các hỗ trợ này chúng ta cũng đã dành hơn 50% nguồn lực của chương trình cho đầu tư hạ tầng kinh tế - xã hội. Toàn những dự án quan trọng, dự án trọng điểm mang tính chiến lược của quốc gia hiện nay đang triển khai cũng đang rất tích cực. Các dự án này chúng ta đã dành 176.000 tỷ đồng/337.000 tỷ đồng của cả chương trình cho đầu tư hạ tầng, bên cạnh việc hỗ trợ cho doanh nghiệp, người dân, người lao động”.

Thế nhưng, ông cũng thừa nhận kết quả của một số chính sách chưa đạt được như mong muốn. Trong đó, có lý giải về việc chậm giải ngân gói hỗ trợ lãi suất 2%.

Thứ nhất, nhiều doanh nghiệp có đủ điều kiện nhưng không vay vì thiếu đơn hàng và tình hình sản xuất khó khăn. Tuy nhiên, một số đơn vị muốn vay thì lại không đủ điều kiện.

Thứ hai là do thiết kế của chương trình hỗ trợ rất thận trọng, bao gồm quy định về “dự án có khả năng phục hồi”. Với quy định này, đơn vị cho vay và người đi vay đều ngần ngại trong việc hiểu như thế nào là có khả năng phục hồi. Bởi vậy, chưa đạt kỳ vọng của chương trình.

Ông Dũng nói thêm: “Hiện nay, mới giải ngân được 873 tỷ đồng, gần bằng 2% kế hoạch. Chính phủ đã trình Quốc hội cho phép sẽ thực hiện tiếp chương trình này đến hết năm 2023, nếu không đạt được, chúng ta sẽ hủy dự toán. Đây là khoản chúng ta chưa phát hành, chưa huy động nên không ảnh hưởng gì đến bội chi. Thay vào chính sách hỗ trợ 2% lãi suất này chúng ta sẽ chuyển tiếp sang xin giãn, hoãn thuế giá trị gia tăng cũng như các thuế khác trong thời gian tới để hỗ trợ cho doanh nghiệp”.

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, lý do không đạt năng suất lao động là vì mô hình tăng trưởng chưa có nhiều thay đổi, dịch chuyển cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động chậm; chưa đáp ứng về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chất lượng nhân lực.

Ông Dũng lý giải: "Riêng năm 2023 còn có lý do là tăng trưởng kinh tế thấp hơn so với mục tiêu. Sản xuất công nghiệp, xây dựng và bất động sản khó khăn. Một bộ phận lao động chuyển sang khu vực dịch vụ, chủ yếu là các ngành nghề phi chính thức và có năng suất lao động thấp hơn. Một bộ phận lao động dịch chuyển việc mới nên cũng cần phải có thời gian học tập và đào tạo lại để thích nghi”.

Theo Tư lệnh ngành KH&ĐT, Thủ tướng đã giao cho Bộ Khoa học và Công nghệ tạo nên một đề án gia tăng năng suất lao động, căn cứ vào khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo, và giao Bộ KH&ĐT xây dựng đề án tăng năng suất lao động để đưa năng suất trở thành một lực đẩy quan trọng cho sự tăng trưởng bền vững, nhanh và tận dụng cơ hội của Cách mạng công nghiệp 4.0 hiệu quả.