Sẽ có công cụ tự động để quản lý thuế TMĐT tốt hơn

Để quản lý thuế tốt hơn, bên cơ quan thuế hiện nay đang tiến hành nghiên cứu các giải pháp xây dựng công cụ tự động thu thập dữ liệu kinh doanh trực tuyến qua nhiều nền tảng.

Các ông lớn Facebook, Google, Netflix… đã nộp hơn 11.000 tỷ đồng tiền thuế

Tổng cục Thuế cho biết đã có 74 nhà cung cấp nước ngoài đăng ký thuế khai thuế và nộp thuế qua Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế dành cho nhà cung cấp nước ngoài tính đến hết tháng 10/2023. Các nhà cung cấp nước ngoài đã khai và nộp thuế 11.498 tỷ đồng, trong đó năm 2022 và 2023 lần lượt là 3.478 tỷ đồng và 8.020 tỷ đồng. Meta (Facebook); Google; Apple; Microsoft… là những nhà cung cấp nộp thuế nhiều nhất.

Tính đến ngày 18/10/2023, Cổng tiếp nhận thông tin TMĐT trong nước ghi nhận đã có 375 sàn giao dịch TMĐT thực hiện việc cung cấp thông tin. Theo Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế DN nhỏ và vừa và hộ kinh doanh, cá nhân (Tổng cục Thuế) Tạ Thị Phương Lan, hiện nay, có nhiều doanh nghiệp thực tế là đang dùng các phương thức giao dịch TMĐT để giảm các bước trung gian, giảm chi phí cũng như tăng tốc độ lưu thông hàng hóa.

Ngày càng nhiều cá nhân dùng các mạng xã hội và trang TMĐT để bán hàng

Ngoài ra, cũng xuất hiện ngày càng nhiều cá nhân dùng các mạng xã hội và trang TMĐT để cung cấp dịch vụ và hàng hóa đến người tiêu dùng.

Ngành thuế hiện nay đang nắm bắt thông tin của hơn 191.000 tổ chức và cá nhân kinh doanh trên sàn. Trên sàn, thông tin về các cá nhân và tổ chức kinh doanh bao gồm: tên, mã số thuế/đăng ký kinh doanh/căn cước công dân, email, số điện thoại, địa chỉ, ngành hàng, tài khoản ngân hàng, giá trị giao dịch thông qua sàn…

Cơ quan thuế sẽ căn cứ vào những dữ liệu quan trọng này để tính thuế và quản lý những cá nhân kinh doanh gần như dễ dàng ẩn danh trên không gian mạng.

Bà Lan cho biết, có lẽ vì điều này mà nhiều nhà bán hàng trên các sàn thương mại điện tử đã giục giã và dò hỏi nhau để đi đăng ký thuế trước, tránh tình trạng bị mời lên làm việc tại cơ quan thuế, rồi bị truy thu tiền thuế nhiều năm, phạt chậm nộp hàng chục triệu, hàng trăm triệu đồng, thậm chí là cao hơn so với số thuế phải nộp.

Quản lý thuế TMĐT hiện nay vẫn còn đối mặt với nhiều khó khăn dù đạt được những kết quả khả quan. Chính cơ quan thuế cũng chưa kiểm soát được doanh thu thực tế của nhiều tổ chức, cá nhân và hoạt động kinh doanh mua bán trên sàn.

Trưởng phòng Quản lý hoạt động thương mại điện tử, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương) Nguyễn Hữu Tuấn cho biết năm vừa qua lĩnh vực TMĐT tại Việt Nam đã ghi nhận tốc độ tăng trưởng đạt khoảng 20% và đạt 16,4 tỷ USD, chi tiêu mỗi người dân ghi nhận ở mức 300 USD/ năm. Do tốc độ tăng trưởng quá nhanh nên khó có thể tránh khỏi những phát sinh như hàng nhái, hàng giả và tình trạng thất thu thuế.

Cơ quan thuế sẽ tiếp tục tổ chức quản lý thuế hiệu quả trong thời gian tới

Các tổ chức, cá nhân bán hàng trên sàn TMĐT hiện nay có dùng công cụ để làm tăng lượt giao dịch như một chiêu để quảng cáo. Bên cạnh đó, người bán hàng cũng chứng kiến dấu hiệu sụt giảm doanh thu để giảm số thuế phải nộp. Theo đó, để tăng lượt tương tác và cạnh tranh hút khách cũng như nhận đánh giá đơn hàng nhiều sao, chủ gian hàng tự đăng đơn ảo (tự đặt rồi giao cho mình và người thân).

Thời gian đầu mới lập gian hàng, người bán hàng trên sàn TMĐT thường dùng cách đặt đơn hàng ảo, giảm giá sập sàn để cạnh tranh rồi lấy đánh giá được yêu thích, do đó doanh thu cũng không cho thấy đúng tình hình kinh doanh thực tế và lợi nhuận thấp.

Theo cơ quan thuế, hiện chưa có cơ chế để người bán phải xác thực khi đăng ký bán hàng, thay vào đó chỉ căn cứ vào thông tin mà họ khai. Do đó, các đối tượng có thể dùng sim rác hoặc mượn CCCD của người khác để đăng ký bán hàng.

Ngoài ra, việc cung cấp này chưa có cơ chế về mặt pháp luật, quy định trách nhiệm của chủ sàn, và cũng chưa có công cụ kỹ thuật nhằm kết nối và đảm bảo cung cấp chính xác và đầy đủ về giá trị giao dịch qua sàn dù đã có quy định về sàn điện tử cung cấp thông tin cho cơ quan thuế. Bởi vậy, cơ quan thuế rất khó thu đủ, thu đúng.

Sẽ có công cụ thu thập dữ liệu kinh doanh trực tuyến tự động

Theo khẳng định của đại diện cơ quan thuế, sẽ tiếp tục tổ chức quản lý thuế hiệu quả trong thời gian tới với các nhà cung cấp nước ngoài. Tiến hành kiểm tra, rà soát, đôn đốc các nhà cung cấp nước ngoài chưa đăng ký, khai, nộp thuế trên Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế.

Đồng thời, tiếp tục làm việc với các đơn vị liên quan rà soát và hoàn thiện các nội dung cải tiến Cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài để có thể đảm bảo quá trình thực hiện diễn ra thuận lợi.

Trưởng phòng Quản lý hoạt động thương mại điện tử, Cục Thương mại điện tử và kinh tế số Nguyễn Hữu Tuấn nhận định, quản lý thuế TMĐT có khó khăn lớn nhất là số người mua hàng trả bằng tiền mặt vẫn đáng kể. Do đó, khó có thể xác định được việc kê khai và nộp thuế của người bán.

Sẽ có công cụ thu thập dữ liệu kinh doanh trực tuyến tự động

Bên cạnh đó, cơ quan thuế có hướng dẫn, kịp thời hỗ trợ các tổ chức này để đăng ký, kê khai, nộp thuế; đồng thời hỗ trợ cung cấp thông tin của các sàn giao dịch TMĐT đến cơ quan thuế, đảm bảo thông tin bảo mật và hỗ trợ sàn khai, nộp hộ cho cá nhân kinh doanh trên sàn, căn cứ vào quy định của pháp luật dân sự, hỗ trợ người dân để doanh nghiệp kê khai nộp thuế theo quy định.

Đặc biệt, hiện nay Tổng cục Thuế cũng đang tiến hành nghiên cứu biện pháp xây dựng công cụ tự động thu thập dữ liệu của các đối tượng kinh doanh theo hình thức kinh doanh trực tuyến qua các kênh: mạng xã hội như Facebook, Instagram, Tiktok, website của đối tượng kinh doanh, sàn giao dịch TMĐT…

Công cụ này được đánh giá là có thể rà quét trên quy mô rộng, bao phủ thông tin đảm bảo vượt 90% nguồn dữ liệu, bao gồm: hơn 55 triệu người dùng Facebook tại Việt Nam; hơn 3 nghìn trang tin trực tuyến, trên 2 nghìn trang diễn đàn; hơn 3 triệu trang fanpage và nhóm Facebook; hơn 300 nghìn kênh Youtube người Việt.

Bà Tạ Thị Phương Lan, Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế DN nhỏ và vừa và hộ kinh doanh nhấn mạnh: “Với khối lượng dữ liệu lớn, khai thác từ nhiều nguồn, công cụ này sẽ áp dụng công nghệ dữ liệu lớn (AI/Machine learning) để xử lý, làm sạch, cấu trúc hóa và kết nối với nhau, đồng thời lưu trữ trên Data Warehouse và kết xuất các mẫu báo cáo thống kê, phục vụ công tác chỉ đạo điều hành. Với cơ sở dữ liệu này, cơ quan thuế sẽ sử dụng để rà soát, đối chiếu với dữ liệu kê khai, nộp thuế của người nộp thuế để hướng dẫn người nộp thuế đăng ký thuế, khai, nộp thuế theo quy định”.

Theo bà Lan, TMĐT có đặc điểm là mua bán trực tuyến, phần mềm điện tử được kết nối mạng Internet toàn cầu, với thời gian không giới hạn và phạm vi không gian… Do đó, quản lý kê khai, nộp thuế, xác định căn cứ tính thuế, quản lý đầy đủ các nguồn thu, đối tượng nộp thuế, kiểm soát dòng tiền… là thách thức rất lớn vì tính chất ẩn danh.