Chuyên gia: Xu hướng phát triển AI không thể đảo ngược và nên tích cực đón nhận

Ghi nhận, 2023 được xem là năm lịch sử với lĩnh vực phát triển trí tuệ nhân tạo (AI). Sau khi ChatGPT ra mắt, tạo nên làn sóng càn quét thế giới thì các mô hình AI lớn đã trở thành một trong những chủ đề được quan tâm nhiều nhất thời điểm hiện nay.

Không chỉ dừng lại ở việc tương tác đối thoại bằng văn bản, các mô hình AI lớn đã mang đến những thay đổi lớn cho hoạt động sản xuất, đời sống của nhân loại trong thời gian hơn một năm qua.

Và AI được dự báo sẽ tiếp tục có tác động mang tính đột phá cả về việc cải thiện năng suất làm việc cho con người cũng như tiềm ẩn những rủi ro khó dự đoán.

Trong năm qua, việc phát triển cũng như ứng dụng các mô hình AI lớn đã đạt được đến tầm cao mới, không chỉ đạt được những tiến bộ đáng kể về công nghệ mà còn cho thấy tiềm năng ứng dụng một cách rộng rãi trong nhiều lĩnh vực. Nguồn ảnh: Internet

ChatGPT “châm ngòi” cho cuộc đua AI

Vào cuối tháng 11/2022, công ty OpenAI của Mỹ đã phát hành ứng dụng chatbot trí tuệ nhân tạo ChatGPT dựa trên mô hình ngôn ngữ lớn GPT-3.5.

ChatGPT được ra mắt một cách khá là im ắng. OpenAI cũng không tổ chức họp báo và không tiến hành bất kỳ một hoạt động quảng cáo khởi động nào. Và chẳng ai có thể ngờ rằng chỉ trong thời gian hai tháng sau khi phát hành, số người dùng hoạt động hàng tháng của ChatGPT đã vượt quá 100 triệu - điều này đã khiến đây trở thành ứng dụng tiêu dùng phát triển nhanh nhất trong lịch sử.

Và với khả năng diễn đạt ngôn ngữ một cách trôi chảy, khả năng giải quyết vấn đề mạnh mẽ cùng với cơ sở dữ liệu khổng lồ, bất chấp những sai sót như vô nghĩa thì ChatGPT vẫn cho phép mọi người tận tay trải nghiệm trí tuệ nhân tạo hiện đại là như thế nào.

Tờ New York Times cũng gọi ChatGPT là chatbot trí tuệ nhân tạo tốt nhất từng được ra mắt đại chúng.

Tỷ phú Bill Gates đã công khai tuyên bố rằng chính sự ra đời của ChatGPT đã có ý nghĩa vô cùng to lớn, không kém gì sự ra đời của Internet hay là máy tính cá nhân.

Cũng theo đó, sự xuất hiện của ChatGPT đã có ảnh hưởng sâu sắc đến quỹ đạo phát triển của ngành AI toàn cầu, mô hình AI quy mô lớn đã thu hút được một lượng lớn những gã khổng lồ công nghệ, các công ty khởi nghiệp cũng như viện nghiên cứu khoa học.

Dẫn số liệu thống kê từ Sách trắng về ứng dụng đổi mới những mô hình lớn trong ngành trí tuệ nhân tạo của Bắc Kinh (2023) do Ủy ban Khoa học và Công nghệ Thành phố Bắc Kinh (Trung Quốc) công bố trong thời gian gần đây cho thấy từ góc độ toàn cầu thì tất cả các nơi trên thế giới đang tích cực trong việc thúc đẩy phát triển cũng như ứng dụng các mô hình AI lớn.

Trong số đó thì tổng số lượng mô hình lớn nói chung do Mỹ và Trung Quốc phát hành ghi nhận chiếm 80% số lượng phát hành toàn cầu, là những nước dẫn đầu trong lĩnh vực công nghệ mô hình lớn.

Ở Mỹ, Microsoft đã sử dụng khoản đầu tư cũng như hợp tác của mình vào OpenAI để có thể tích hợp những tính năng GPT vào phần mềm Office cùng các sản phẩm khác của mình. Trong khi đó thì Google vừa cho ra mắt thế hệ Gemini mô hình lớn đa phương thức vào hồi cuối năm nay, được trong ngành xem là phát động cuộc đối đầu trực tiếp với GPT.

Có thể thấy, sau khi ChatGPT ra mắt đã tạo nên làn sóng càn quét thế giới, các mô hình AI lớn đã trở thành một trong những chủ đề được quan tâm nhiều nhất thời điểm hiện tại. Nguồn ảnh: Internet

Và mới đây nhất, Amazon cũng đang tiến hành đào tạo mô hình ngôn ngữ lớn thứ 2. Mô hình này có 2000 tỷ tham số, có thể trở thành một trong những mô hình lớn nhất đang được đào tạo trên thế giới.

Bên cạnh đó, hàng loạt startup cũng đang dồn tâm huyết với các mô hình quy mô lớn như là Anthropic do cựu giám đốc điều hành OpenAI Dario sáng lập cùng với Cohere với một đội ngũ sáng lập hùng mạnh.

Ở Trung Quốc, kể từ khi GPT - 4 lên mạng vào hồi tháng 3 thì các mô hình lớn của những công ty công nghệ nội địa như Baidu, Alibaba, Huawei, JD.com, 360, Tencent,... cũng đã liên tiếp xuất hiện.

Không những thế, các trường đại học và viện nghiên cứu nổi tiếng như Đại học Thanh Hoa, Đại học Phúc Đán, Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc cũng đang tiến hành triển khai chuyên sâu ở trong lĩnh vực mô hình lớn. Và tính đến tháng 10, có ít nhất 238 mô hình AI lớn đã được ra mắt ở Trung Quốc.

Zhou Hongyi - là người sáng lập 360 cho biết: “Khách quan mà nói thì giữa các mô hình AI lớn của Trung Quốc và GPT-4 vẫn có một khoảng cách nhất định, tuy nhiên khoảng cách này không ngăn cản xây dựng ngành công nghiệp mô hình lớn của riêng mình.

Còn theo nhà phân tích Internet Yu Siyuan, dù Trung Quốc vẫn còn một thiếu sót trong công nghệ nghiên cứu và phát triển cơ bản tuy nhiên quy mô thị trường lớn, kịch bản ứng dụng phong phú có thể cung cấp không gian, điều kiện rộng rãi để cho nước này triển khai mô hình lớn.

Trong năm 2023, dù không có khoản đầu tư quy mô lớn như Trung Quốc và Mỹ tuy nhiên các quốc gia và khu vực khác cũng không bỏ xa trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.

Cụ thể, vào hồi tháng 5, mô hình lớn Falcon của Viện Đổi mới Khoa học và Công nghệ Abu Dhabi tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất đã được ra mắt.

Còn vào hồi tháng 9, chính phủ Nhật Bản đã hợp tác với những công ty công nghệ lớn như là NEC, Fujitsu, SoftBank để tiến hành đầu tư hàng trăm triệu USD để phát triển các mô hình tiếng Nhật với quy mô lớn.

Và công ty Internet Hàn Quốc Naver cũng cho ra mắt HyperClova X. Trong khi đó thì nền tảng Bhashini cũng do chính phủ Ấn Độ đầu tư đã được đưa vào sử dụng.

Như thế, dựa trên các mô hình lớn, trí tuệ nhân tạo tổng quát (AIGC) cũng đang được phát triển một cách nhanh chóng. Theo một báo cáo do tổ chức nghiên cứu quốc tế IDC công bố trong tháng này, dự đoán các doanh nghiệp toàn cầu sẽ đầu tư 16 tỷ USD vào những giải pháp trí tuệ nhân tạo tổng hợp trong năm 2023.

Và đến năm 2027, chi tiêu dự kiến sẽ vượt con số 140 tỷ USD, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm là hơn 70%, gần gấp 13 lần tốc độ tăng trưởng kép hàng năm của chi tiêu kỹ thuật công nghệ thông tin toàn cầu trong cùng thời kỳ.

Cũng trong năm 2023, công cụ AI Midjourney có thể tạo ra hình ảnh từ những mô tả văn bản hay phần mềm tạo ra video AI Gen-2 đã khiến cho người dùng toàn cầu phải kinh ngạc. Cụm từ AI thay đổi thế giới đang trở thành hiện thực.

Rủi ro đi kèm với những tiện ích

Trong năm qua, việc phát triển cũng như ứng dụng các mô hình AI lớn đã đạt được đến tầm cao mới, không chỉ đạt được những tiến bộ đáng kể về công nghệ mà còn cho thấy tiềm năng ứng dụng một cách rộng rãi trong nhiều lĩnh vực.

Giám đốc Viện Thông tin Khoa học và Công nghệ Trung Quốc - Zhao Zhiyun cho biết, trong bước đột phá lớn nhất của công nghệ mô hình AI lớn nằm ở trong tính linh hoạt của nó. Những mô hình lớn đã nâng cao được đáng kể tính linh hoạt cũng như tính khái quát thông qua con đường dữ liệu lớn, sức mạnh tính toán lớn cũng như thuật toán mạnh. Thúc đẩy trí tuệ nhân tạo từ kỷ nguyên thủ công dựa trên việc đào tạo tùy chỉnh những mô hình nhỏ chuyên dụng sang kỷ nguyên công nghệ hóa dựa trên đào tạo trước các mô hình lớn, từ đó mở ra một làn sóng phát triển AI mới.

Chính sự phát triển một cách nhanh chóng của các mô hình AI lớn sẽ mở ra một đợt cách mạng mới về năng suất cũng như tiếp thêm nguồn năng lượng mới cho nền kinh tế toàn cầu đang nỗ lực trong việc hồi phục. Mặc dù vậy thì nó cũng mang đến hàng loạt rắc rối và lo lắng.

Và từ việc sinh viên dùng AI để viết luận văn cho đến việc lợi dụng tính năng hình ảnh của AI để lừa đảo, sau đó và có những vấn đề về sở hữu trí tuệ, đạo đức cũng như cách con người và AI hòa hợp với nhau, tất cả phải được giải quyết bằng nỗ lực chung của cả thế giới.

Nguồn ảnh: Internet

Cũng theo đó, tình trạng nội bộ hỗn loạn gần đây trong OpenAI đã phản ánh được sự xung đột lẫn va chạm gay gắt giữa các khái niệm phát triển khác nhau đối với AI. Khi đó, Washington Post đã đưa tin cuộc đấu đá nội bộ xoay quanh sự khác biệt giữa hai xu hướng, người sáng lập OpenAI là Altman cũng muốn thúc đẩy sự phát triển cũng như thương mại hóa nhanh chóng công nghệ AI, trong khi đó những người khác ngày càng lo ngại về những vấn đề an ninh có thể sẽ xảy ra.

Thời điểm trước đó, vào ngày 30/5, có hơn 350 nhà lãnh đạo cũng như chuyên gia ngành trí tuệ nhân tạo quốc tế, do CEO Tesla Elon Musk đại diện đã đưa ra tuyên bố chung và nêu rõ cuộc khủng hoảng trí tuệ nhân tạo nên được xem là ưu tiên toàn cầu. Trong tuyên bố cho biết: “Trí tuệ nhân tạo có thể dẫn đến sự tuyệt chủng của loài người, nguy hiểm không kém gì dịch bệnh quy mô lớn và chiến tranh hạt nhân".

Cũng vào hồi tháng 11, Hội nghị thượng đỉnh về an ninh trí tuệ nhân tạo đầu tiên trên thế giới đã được tổ chức ở Anh, 28 quốc gia tham gia và EU đã cùng nhau ký "Tuyên bố Bletchley".

Và tuyên bố cũng tin rằng những vấn đề liên quan đến việc lạm dụng có chủ ý hoặc là kiểm soát vô thức công nghệ trí tuệ nhân tạo tiên tiến có thể gây ra rủi ro lớn, đáng chú ý là trong lĩnh vực như an ninh mạng, công nghệ sinh học và khi tình trạng lan truyền thông tin sai lệch đang ngày càng gia tăng.

Để có thể đối phó với những thách thức to lớn do AI mang lại thì nhiều quốc gia và tổ chức trên thế giới đã đưa ra các sáng kiến hoặc là quy định, nhất trí yêu cầu tăng cường giám sát an toàn.

Cũng theo nhà phân tích Yu Siyuan, xu hướng phát triển AI không thể đảo ngược và nên tích cực đón nhận. Và điều cần làm là thế giới cùng chung tay xây dựng một hệ thống trí tuệ nhân tạo có trách nhiệm, đáng tin cậy.