Bloomberg: Việt Nam là một trong 5 nền kinh tế hiệu quả vượt kỳ vọng

Cùng với Ba Lan, Maroc, Mexico và Indonesia, Việt Nam cũng được hưởng lợi từ sự sắp xếp lại của chuỗi cung ứng toàn cầu.

Vào năm 2022, các quốc gia này có tổng quy mô kinh tế lên tới 4 nghìn tỷ USD - nhiều hơn Ấn Độ và gần với con số cứ Đức hoặc Nhật Bản. Theo mục tiêu đề ra, các nước này đều muốn nắm bắt cơ hội kinh tế bằng cách định vị là mối liên kết mới giữa Trung Quốc và Mỹ, hoặc châu Âu, Trung Quốc và các nền kinh tế châu Á khác.

5 quốc gia kể trên đã trở thành những nền tảng trung gian quan trọng nhờ vị trí địa lý và khả năng thúc đẩy thương mại.

5 nước cũng đang cho thấy hiệu quả kinh tế vượt ngoài mong đợi khi đại diện cho 4% GDP toàn cầu, thu hút hơn 10% (khoảng 550 tỷ USD) trong tổng số các dự án mới đầu tư vào lĩnh vực xanh từ năm 2017.

Theo Bloomberg, những quốc gia này có nền kinh tế hiệu quả vượt kỳ vọng là nhờ vị trí địa lý và khả năng thúc đẩy thương mại

Phân tích của Bloomberg Economics cũng cho thấy các quốc gia đều ghi nhận kim ngạch thương mại tăng tốc trên mức trung bình trong suốt nửa thập kỷ qua.

Sau khi xem xét dữ liệu từ hơn 25.000 công ty, các nhà kinh tế tại Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) nhận thấy chuỗi cung ứng đang mở rộng khi các nước khác, nhất là ở châu Á, đã trở thành điểm dừng bổ sung trong thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc.

Các công ty muốn chuỗi cung ứng bên ngoài Trung Quốc được đa dạng hóa thường dịch chuyển hoạt động sản xuất tới các quốc gia có nền kinh tế hội nhập cao với Trung Quốc như Mexico hay Việt Nam, nơi đầu tư của các nhà sản xuất Trung Quốc tăng ấn tượng trong những năm qua.

Xét về tổng quan, các nhà kinh tế đã có cảnh báo về ảnh hưởng tiêu cực đối với tăng trưởng toàn cầu vì sự gián đoạn dòng đầu tư và thương mại, trong đó các quốc gia nghèo nàn phải chịu tổn thất lớn hơn so với các nước giàu. Hàng hóa đắt đỏ hơn, vì vậy lạm phát kéo dài hơn vì chuỗi cung ứng bị xáo trộn khiến chi phí sản xuất tăng tên.

Thế nhưng, những nước giữ vai trò trung gian kết nối là minh chứng cho thấy những lo ngại về sự chấm dứt của toàn cầu hóa đang bị đẩy lên cao quá mức. Nguồn vốn và hàng hóa vẫn được luân chuyển xuyên biên giới, thậm chí còn nhiều hơn trên thực tế.

Việt Nam với sự cân bằng tinh tế

Việt Nam có vai trò như một nền kinh tế kết nối đã tăng trưởng mạnh trong những năm từ khi cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế đối với hàng hóa Trung Quốc, rồi là đại dịch Covid 19 làm ảnh hưởng nặng nề tới chuỗi cung ứng.

Chẳng hạn, miền Bắc Việt Nam đang có một tổ hợp nhà máy trị giá 1 tỷ USD của Tập đoàn Công nghệ Foxconn sản xuất máy tính xách tay MacBook của Apple Inc. được triển khai. GoerTek Inc., công ty Trung Quốc sản xuất AirPods, ở ngay bên kia sông Cầu cũng đang xây dựng một nhà máy trên khu đất được những cây chuối, ao sen và bãi chăn thả trâu bao quanh.

Bloomberg nhận xét Việt Nam có vai trò như một nền kinh tế kết nối, và là sự “cân bằng tinh tế”

Việt Nam có chi phí lao động phải chăng, danh sách các hiệp định thương mại ngày càng mở rộng và cơ sở hạ tầng được cải thiện, nhờ đó đã thu hút được nhiều nhà cung cấp của Apple, bao gồm Pegatron Corp và Luxshare Precision Industry Co.

Cách đây cả một thập kỷ đã ghi nhận xu hướng các nhà sản xuất điện tử lớn dịch chuyển một số dây chuyền sản xuất từ Trung Quốc đại lục sang Việt Nam, tuy nhiên đã tăng tốc trong những năm qua.

Trung Quốc là nhà cung cấp nguyên liệu lớn nhất, từ máy móc tới nguyên liệu may mặc cho các nhà sản xuất Việt Nam, trong khi Mỹ là điểm dừng chân của ⅓ kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.

Vào tháng 9/2023, Việt Nam chính thức nâng cấp quan hệ với Mỹ và Mỹ cũng công bố sự hợp tác toàn diện để giúp Việt Nam có thể phát triển ngành bán dẫn vốn còn non trẻ.

Vào năm 2022, ngành công nghiệp điện tử đã đóng góp tới 32% tổng kim ngạch xuất khẩu, gấp đôi so với năm 2012. Lĩnh vực này đã tuyển dụng 1,3 triệu lao động tính đến tháng 6/2022.

Indonesia

Indonesia cũng góp mặt trong danh sách 5 nước có nền kinh tế hiệu quả vượt kì vọng. Quốc gia này đang tích cực thu hút các doanh nghiệp từ cả Trung Quốc và Mỹ để thực hiện tầm nhìn của Tổng thống Joko Widodo về việc xây dựng chuỗi cung ứng xe điện.

Cả Volkswagen và Tesla đều được mời đầu tư với mục đích cân bằng sự thống trị của các doanh nghiệp Trung Quốc trong lĩnh vực sản xuất pin và tinh chế niken.

Indonesia đang tích cực thu hút các doanh nghiệp từ cả Trung Quốc và Mỹ để thực hiện tầm nhìn của Tổng thống về việc xây dựng chuỗi cung ứng về xe điện

Indonesia đang đặt cược rằng họ có vị trí quá quan trọng để buộc phải lựa chọn giữa 2 nền kinh tế hàng đầu thế giới nhờ nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào và dân số 270 triệu người.

Thế nhưng, trong những năm qua, cán cân đầu tư của Trung Quốc và Mỹ ngày càng chênh lệch, với sự đầu tư trực tiếp nước ngoài của Trung Quốc cao gấp đôi so với Mỹ trong nửa đầu năm 2023.

Mexico - Cửa “phụ” vào Mỹ

Giá trị nhập khẩu của Mexico từ Trung Quốc kể từ năm 2017 đã tăng mạnh về mặt danh nghĩa so với giá trị xuất khẩu của quốc gia này sang thị trường Mỹ.

Đó là vì nhiều nhà sản xuất mở nhà máy ở các bang biên giới Mexico hiện nay là các doanh nghiệp Trung Quốc. Họ bán mọi thứ từ đồ nội thất đến phụ tùng ô tô, chủ yếu tập trung vào thị trường Mỹ.

Mexico được đánh giá là “cửa phụ” vào thị trường Mỹ

Trước khi thành lập văn phòng ở Mexico, chính hiệp định thương mại tự do đã kéo dài hơn 30 năm giữa nước này với Canada và Mỹ là một trong những điểm thu hút lớn nhất đối với Yinlun và các công ty Trung Quốc khác.

Nhà cung cấp hệ thống làm mát cho ô tô và máy móc hạng nặng của Trung Quốc, TDI Manufacturing Mexico, một nhánh của Chiết Giang Yinlun Machinery Co. hồi tháng 4 đã khai trương cơ sở rộng chừng 152.000 foot vuông, tức hơn 141.000 m2 tại khu công nghiệp Hofusan - gần Monterrey, nơi mà mọi khách thuê đều là người Trung Quốc.

Yinlun TDI LLC, công ty con có trụ sở tại California của nhà sản xuất Trung Quốc đã nhận thấy chi phí lao động tăng lên tại Mỹ và chi phí nhập khẩu hàng hóa từ Trung Quốc cũng gia tăng. Do đó, công ty này quyết định rót vốn 20 triệu USD vào Mexico trong năm 2021 để xây dựng nhà máy tại đây nhằm phục vụ các khách hàng.

Vụ đặt cược đã được đền đáp khi một năm sau khi Yinlun mua đất, Mexico thông báo rằng Tesla Inc. sẽ mở nhà máy ô tô điện cũng ở cùng bang Nuevo León.

Ba Lan - Nhà máy pin

Năm 2022, tuyên bố của chính phủ Ba Lan cho thấy quốc gia này sẽ xây dựng thương hiệu xe điện Izera của riêng họ. Đây là một dấu hiệu rõ ràng chỉ ra tham vọng lớn hơn việc trở thành trung tâm sản xuất cho các hãng ô tô Tây Âu.

Chỉ xếp sau Trung Quốc trong bảng xếp hạng sản xuất pin toàn cầu, Ba Lan là địa bàn hoạt động của những tập đoàn như Northvolt AB, LG Chem Ltd., SK Innovation Co. và Umicore SA. Dữ liệu chính thức cho thấy tại Ba Lan, lô hàng pin lithium-ion được sản xuất có tổng trị giá 38 tỷ zloty (8,9 tỷ USD) vào năm ngoái, ngang với 2,4% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Ba Lan có tham vọng lớn để trở thành trung tâm sản xuất cho các hãng ô tô Tây Âu

Là cơ sở lớn nhất ở châu Âu, nhà máy sản xuất pin lithium-ion 5 năm tuổi của LG Energy Solution Ltd. ở Wroclaw, phía tây nam đất nước đã tuyển dụng hơn 7.000 người. Nhà máy sẽ sản xuất đủ pin hàng năm để cung cấp năng lượng cho 1 triệu ô tô điện sau khi quá trình mở rộng trị giá 500 triệu euro (529 triệu USD) hoàn thành vào năm 2025.

Mất một giờ lái xe từ Wroclaw ề phía Nam ở Nysa, một liên doanh giữa Volkswagen và Umicore của Bỉ sẽ rót vốn 1,7 tỷ euro vào một nhà máy sản xuất vật liệu cực âm, một thành phần quan trọng cho pin. Mercedes cũng đang cho xây dựng một nhà máy sản xuất xe điện ở gần khu vực này với tổng chi phí hơn 1 tỷ euro.

Maroc

Trên thế giới, Maroc có trữ lượng phốt phát lớn nhất. Đây là thành phần chính có trong pin lithium-iron-phosphate (LFP), vốn là một loại pin sạc đang phát triển nhanh chóng được dùng trong dòng xe điện.

Maroc đã có ngành ô tô đang phát triển. Hiện nay, chuỗi cung ứng pin EV cũng đang bắt đầu bén rễ. Cùng với thái độ chào đón đầu tư trực tiếp nước ngoài, mối quan hệ thương mại mạnh mẽ của Maroc với châu Âu và Mỹ đã biến nơi này trở thành cuộc hội ngộ giữa các công ty liên kết ở 2 bên trong bối cảnh căng thẳng Mỹ - Trung gia tăng.

Năm ngoái, quốc gia này đã ghi nhận sự kiện công bố đầu tư 15,3 tỷ USD vào các dự án nhà máy mới vì các nhà đầu tư nước ngoài tài trợ, gần bằng tổng của 5 năm trước đó.

Maroc là quốc gia sở hữu trữ lượng phốt phát lớn nhất trên thế giới

Xu hướng này vẫn đang tiếp diễn và không có dấu hiệu chậm lại. Hồi tháng 5, Công ty công nghệ cao Gotion của Trung Quốc và vương quốc đã ký một thỏa thuận để xây dựng một nhà máy sản xuất pin có tổng trị giá 6,4 tỷ USD. Đó sẽ là một trong những nhà máy lớn nhất toàn cầu.

Nhà sản xuất linh kiện pin của Trung Quốc CNGR Advanced Material Co. hồi tháng 9 cũng đã công khai dự án trị giá 2 tỷ USD để sản xuất đủ pin LFP nhằm trang bị cho 1 triệu xe hàng năm. Theo Giám đốc điều hành CNGR Châu Âu Thorsten Lahrs nhận định, vương quốc Maroc đang ở vị trí thuận lợi để cung cấp pin ô tô trong tương lai.