Chủ tịch HoREA: Hiện tại cần tập trung nỗ lực xây dựng, hoàn thiện chính sách về NOXH

Còn nhiều quy định ‘tự làm khó mình’

Theo báo cáo mới đây của Bộ Xây dựng, TP HCM kể từ năm 2021 đến nay mới hoàn thành đưa vào sử dụng 1 dự án với quy mô 260 căn; 6 dự án nhà ở xã hội đang thi công có quy mô 4.077 căn; ngoài ra còn 1 dự án nhà ở lưu trú công nhân, quy mô 1.040 căn. Như vậy, thành phố từ nay đến cuối năm 2025 sẽ phải phát triển thêm 2,06 triệu m2 sàn nhà ở xã hội, nhà lưu trú công nhân (tương ứng 29.623 căn hộ) để hoàn thành mục tiêu đã đề ra.

Đối với TP HCM, đây là một thách thức không nhỏ, đặc biệt khi các chủ đầu tư dù muốn tham gia xây dựng nhà ở xã hội nhưng lại lo ngại ‘vướng’ thủ tục. Liên quan đến vấn đề này, ông Võ Minh Hoàng - Tổng giám đốc Công ty cổ phần Nhà ở xã hội TP HCM đánh giá, các chính sách phát triển nhà ở xã hội là đúng đắn, nhưng cần phải có sự đồng hành của Nhà nước và doanh nghiệp.

Dự án nhà ở xã hội Thủ Thiêm Green House, có chủ đầu tư là Công ty cổ phần ThuThiem Group với quy mô 4 block và 1.040 căn hộ. Ảnh: Báo Đầu Tư

Trước đây, các doanh nghiệp làm nhà ở thương mại, phát hiện người dân có nhu cầu nhà cao nhưng nguồn cung lại ông đủ để đáp ứng các phân khúc mà khách hàng mong muốn. Nhiều công nhân, công chức, cán bộ chiến sĩ có nhu cầu nhà ở mà chưa được đáp ứng. Chưa kể, nhiều doanh nghiệp cũng không tiếp cận được ưu đãi phát triển nhà ở xã hội của nhà nước. Doanh nghiệp gặp khó đủ đường, từ vốn cho đến quỹ đất. Ông Hoàng cho biết: “Những doanh nghiệp có đủ tiềm lực tài chính và sẵn sàng tham gia, nhưng rất khó tiếp cận quỹ đất phát triển nhà ở xã hội”.

Theo ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP HCM (HoREA), các chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở xã hội luôn không đạt kế hoạch, không thể về đích là vì còn nhiều quy định ‘tự làm khó mình’.

Với nhà ở cho thuê, quy định pháp luật hiện hành chỉ cho phép các hộ gia đình và cá nhân đầu tư xây dựng những khu nhà trọ cho công nhân và lao động thuê ở. Hiện vẫn chưa cho phép doanh nghiệp bất động sản thực hiện những dự án khu nhà trọ cho công nhân và lao động thuê ở. Ông Châu cho rằng, nếu cho phép các doanh nghiệp tham gia sẽ đảm bảo chất lượng nhà ở, dịch vụ, tiện ích tốt hơn. “Từ đó, điều này sẽ tạo áp lực cạnh tranh lành mạnh, buộc các hộ gia đình, cá nhân đang sở hữu các khu nhà trọ phải đảm bảo chất lượng công trình và tăng các tiện ích, dịch vụ phục vụ người thuê tốt hơn”, ông Châu bổ sung.

NOXH thiếu nhưng vẫn 'ế'?

Trong một diễn biến khác, nhiều dự án nhà ở xã hội dù đã xây dựng xong nhưng lại rơi vào tình trạng ế ẩm. Nguyên nhân chủ yếu là do đối tượng mua không đạt yêu cầu.

Ví dụ, dự án nhà ở xã hội Thủ Thiêm Green House, có chủ đầu tư là Công ty cổ phần ThuThiem Group với quy mô 4 block và 1.040 căn hộ. Dự án này dự kiến hoàn thành, bàn giao một phần vào cuối năm nay, nhưng hiện mới chỉ có 100 người đăng ký thuê nhà.

Nhiều dự án nhà ở xã hội dù đã xây dựng xong nhưng lại rơi vào tình trạng ế ẩm. Ảnh: Nhịp Sống Doanh Nghiệp

Theo ông Trần Việt Cường - TGĐ ThuThiem Group, nhiều người dân liên hệ tìm hiểu dự án nhưng chỉ có một số ít hồ sơ đạt yêu cầu. Người thuê phải đáp ứng đủ 3 điều kiện về nhà ở, cư trú và thu nhập, đồng thời chứng minh bản thân đang làm việc ở những doanh nghiệp có trụ sở tại khu công nghiệp, khu chế xuất trên địa bàn TP Thủ Đức, TP HCM.

Nếu muốn phát triển nhà ở xã hội, đầu tiên phải giải quyết vốn vay cho người có nhu cầu. Tuy nhiên, xem xét từ 2 nguồn vốn hiện nay đều không dễ dàng để những người thu nhập thấp tiếp cận. Hiện nay, quỹ phát triển nhà ở TP HCM đang cho vay với lãi suất 4,7%/năm trong thời hạn 20 năm, mức tối đa là 900 triệu đồng. Nguồn vay này chỉ dành cho những người được hưởng lương từ ngân sách mà thôi.

Ngân hàng Chính sách cho người mua nhà ở xã hội vay tối đa 700 triệu với lãi suất 4,8%/năm và thời hạn vay 25 năm. Tuy nhiên, điều kiện vay vô cùng khó khăn. Thống kê từ Sở Xây dựng TP HCM cho thấy, thành phố trong giai đoạn 2016 - 2020 có 18.000 người có nhu cầu vay vốn nhà ở xã hội, nhưng chỉ có 310 khách hàng được vay, tổng số tiền là 150 tỷ đồng.

Theo ông Nguyễn Minh Trí - thành viên Hội đồng Thành viên Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank), sau khi Chính phủ thông qua gói 120.000 tỷ đồng, ngân hàng này từ ngày đầu tiên triển khai đã đăng ký 30.000 tỷ đồng nhưng giải ngân cho đến nay vẫn chưa nhiều.

Ông Trí cho biết, ngân hàng luôn đặt mục tiêu thu hồi vốn, nếu không sẽ lỗ, không có tiền trả cho người gửi. Nếu muốn thu hồi vốn, doanh nghiệp phải chứng minh được khả năng trả nợ. Những dự án nhà ở xã hội thường có thanh khoản thấp, hiệu quả hạn chế, vì thế khả năng thu hồi vốn cũng thấp hơn. Chưa kể, ngân hàng tra soát vô cùng kỹ càng khi cấp tín dụng cho dự án nhà ở xã hội.

HoREA khẳng định, vấn đề quan trọng nhất thời điểm hiện tại là phải tập trung nỗ lực xây dựng, hoàn thiện chính sách về nhà ở xã hội trong Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi). Ảnh: Batdongsan

HoREA khẳng định, vấn đề quan trọng nhất thời điểm hiện tại là phải tập trung nỗ lực xây dựng, hoàn thiện chính sách về nhà ở xã hội trong Dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi), mục đích tháo gỡ vướng mắc, khó khăn về cơ chế, chính sách, tạo quỹ đất, tạo nguồn vốn ưu đãi tín dụng nhà ở xã hội để hỗ trợ người mua, thuê mua nhà ở xã hội và huy động thêm nhiều nguồn lực xã hội hóa từ khu vực tư nhân tham gia đầu tư phát triển nhà ở xã hội; tạo điều kiện để những tập đoàn và doanh nghiệp bất động sản lớn thực hiện cam kết đầu tư phát triển khoảng 1,5 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030.