Được đầu tư công trợ lực, nhóm vật liệu xây dựng có kinh doanh khởi sắc?

Từ đầu năm nay, Chính phủ đã xác định mục tiêu tăng tốc việc giải ngân vốn đầu tư công, số vốn được giao là hơn 711.000 tỷ đồng và được xem là trợ lực giúp nền kinh tế quay trở lại quỹ đạo tăng trưởng.

Tỷ lệ giải ngân sau 9 tháng đầu năm đạt 51,38%. Liên quan đến con số này, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết, chưa năm nào đầu tư công 9 tháng giải ngân vượt quá 50%. Vì thế, con số của năm nay được coi là một tin vui, đồng thời số tiền tuyệt đối giải ngân cao hơn năm ngoái hơn 110.000 tỷ đồng.

Theo kỳ vọng của các chuyên gia, lực kéo từ đầu tư công sẽ giúp bức tranh kinh doanh của nhóm vật liệu xây dựng khởi sắc. Thế nhưng, kết quả kinh doanh thực tế của nhóm này trong 9 tháng đầu năm vẫn còn khá ảm đạm.

Nhu cầu thép vẫn yếu

Thực tế cho thấy, nhu cầu thị trường với những mặt hàng thép trong nước nói chung vẫn ở mức yếu, chưa cải thiện nhiều. Bất động sản vẫn ảm đạm, sức mua của thị trường dân dụng yếu, giải ngân đầu tư công chưa quá tích cực trong bối cảnh nền kinh tế tăng trưởng chậm. Vì thế, nhu cầu thép trong nước giảm sút đáng kể là một lẽ đương nhiên.

Thống kê kết quả kinh doanh 9 tháng đầu năm cho thấy, hầu hết các doanh nghiệp ngành thép đều ghi nhận doanh thu thuần giảm mạnh 2 chữ số. Ảnh: Doanhnhan.vn

Ảnh hưởng tiêu cực từ nền kinh tế Trung Quốc nói riêng và tiêu thụ thép toàn cầu suy yếu nói chung cũng khiến giá thép liên tục giảm xuống và duy trì ở vùng thấp. Ngoài ra, lạm phát, tỷ giá và lãi suất vẫn ở mức cao, gây áp lực lên hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp ngành thép. Kể từ tháng 3 đến giữa tháng 9 năm nay, giá bán thép xây dựng nội địa đã được điều chỉnh giảm từ 12 đến 14 lần.

Thống kê kết quả kinh doanh 9 tháng đầu năm cho thấy, hầu hết các doanh nghiệp ngành thép đều ghi nhận doanh thu thuần giảm mạnh 2 chữ số so với cùng kỳ. Lợi nhuận sau thuế của cổ đông công ty mẹ cũng giảm mạnh. Nhiều doanh nghiệp còn chuyển từ lãi (cùng kỳ) sang lỗ, điển hình như: Tổng Công ty Thép Việt Nam - CTCP (VNSteel, mã chứng khoán: TVN) lỗ ròng 404 tỷ đồng, Thép SMC (mã chứng khoán: SMC) lỗ ròng 549 tỷ và Thép Pomina (mã chứng khoán: POM) lỗ ròng 647 tỷ.

TGĐ Hòa Phát nhận định, trong bối cảnh ngành bất động sản vẫn còn ảm đạm, ngành thép trong những tháng cuối năm vẫn đang trông chờ vào những dự án đầu tư công. Việc Chính phủ giảm lãi suất trong thời gian qua cũng dần thẩm thấu vào nền kinh tế, trở thành một động lực thúc đẩy tiêu thụ thép trong thời gian tới.

Theo nhận định của các doanh nghiệp, ngành thép khó có thể bật lên trong những tháng cuối năm nay, nguyên nhân bởi tình hình kinh tế chưa có nhiều dấu hiệu khởi sắc rõ ràng. Tuy nhiên, Chính phủ đang triển khai các dự án đầu tư công cũng giúp kịch bản về một sự phục hồi nhẹ thêm khả thi.

Nhóm xi măng chưa thể khởi sắc

Thị trường vẫn duy trì tình trạng dư cung kể từ năm 2010 đến nay khiến nhóm xi măng tiếp tục chật vật tìm lối thoát. Các doanh nghiệp còn chịu nhiều áp lực về chi phí chi trả trong kỳ, điển hình là chi phí lãi vay. Do đó, hầu hết các doanh nghiệp xi măng trong 9 tháng đầu năm đều ghi nhận kết quả kinh doanh thua lỗ.

Hầu hết các doanh nghiệp xi măng trong 9 tháng đầu năm đều ghi nhận kết quả kinh doanh thua lỗ. Ảnh: Doanhnhan.vn

Doanh nghiệp xi măng lớn nhất khu vực miền Nam là CTCP Xi măng Vicem Hà Tiên (mã chứng khoán: HT1) báo lỗ ròng 37 tỷ đồng sau 9 tháng đầu năm, trong khi cùng kỳ lãi 204 tỷ đồng.

CTCP Xi măng Bỉm Sơn (mã chứng khoán: BCC) lỗ 108 tỷ đồng sau 3 quý, mức lỗ lớn nhất trong nhóm doanh nghiệpxi măng. Không chỉ gặp khó tại thị trường trong nước, thị trường xuất khẩu chính của Xi măng Bỉm Sơn là Trung Quốc cũng không mấy khả quan. Chứng khoán KIS cho biết, triển vọng nhu cầu toàn cầu và Trung Quốc được dự báo sẽ suy giảm trong bối cảnh lãi suất vay nợ cao.

Nhóm nhựa đường, nhựa dân dụng và đá xây dựng kinh doanh ra sao?

Theo các chuyên gia, trong bối cảnh nhiều dự án hạ tầng giao thông lớn được đẩy mạnh thực hiện, nhu cầu đá xây dựng ở khu vực miền Nam sẽ được ‘kích thích’ trong thời gian tới.

Nhóm VNDirect chia sẻ, những cụm mỏ đá được dự báo sẽ được hưởng lợi nhờ vị trí thuận lợi, đó là Tân Cang và Thạch Phú – Thiện Tân. Đáng chú ý, cụm mỏ Tân Cang sẽ là nguồn cung chính cho dự án sân bay Long Thành và Vành đai 3 – TP HCM khi có vị trí gần công trường nhất; cụm mỏ Thạnh Phú - Thiện Tân sẽ là nguồn cung cho các dự án tại Đồng bằng sông Cửu Long khi tọa lạc gần sông Đồng Nai, thuận tiện vận chuyển đường thủy.

Lũy kế 9 tháng đầu năm, bức tranh kinh doanh của nhóm đá xây dựng vẫn chưa được hưởng lợi từ yếu tố đầu tư công

Do đó, những doanh nghiệp đá xây dựng niêm yết đang có những mỏ đá có thời gian khai thác dài và công suất khai thác lớn như CTCP Xây dựng và Sản xuất Vật liệu Xây dựng Biên Hòa (mã chứng khoán: VLB), CTCP Khoáng sản và Xây dựng Bình Dương (mã chứng khoán: KSB) và CTCP Hóa An (mã chứng khoán: DHA)... sẽ có nhiều lợi thế hơn so với các đối thủ cạnh tranh. Đồng thời, đây cũng là những cái tên được hưởng lợi nhiều hơn từ nhu cầu lớn về xây dựng hạ tầng giao thông của Việt Nam trong giai đoạn 2023 - 2030.

Lũy kế 9 tháng đầu năm, bức tranh kinh doanh của nhóm đá xây dựng vẫn chưa được hưởng lợi từ những yếu tố trên. Tiêu thụ yếu đã khiến CTCP Khoáng sản và Xây dựng Bình Dương (mã chứng khoán: KSB) ghi nhận doanh thu và lợi nhuận ròng giảm 44% và 43%. Ngược lại, dù báo lãi doanh thu giảm nhẹ 2% so với cùng kỳ, CTCP Hóa An (mã chứng khoán: DHA) vẫn ghi nhận lợi ròng đạt gần 78 tỷ, so với cùng kỳ năm trước đã tăng 93% nhờ hoàn nhập dự phòng giảm giá chứng khoán và ‘nắm trong tay’ 3 mỏ đá tại Đồng Nai và Bình Phước.

Bức tranh kinh doanh của Đá Núi Nhỏ (mã chứng khoán: NNC) trong 9 tháng đầu năm tươi sáng hơn rất nhiều. So với cùng kỳ, sản lượng đá tiêu thụ tăng 87%, doanh thu thuần tăng mạnh 112% còn lợi nhuận sau thuế của NNC cũng tăng 137%.

Thời điểm hiện tại, Tổng công ty Hoá dầu Petrolimex - CTCP (mã chứng khoán: PLC) đang nắm giữ khoảng 30% thị phần nhựa đường. Lũy kế 9 tháng đầu năm, doanh thu thuần của PLC là 5.774 tỷ đồng cùng 81 tỷ đồng lãi sau thuế, so với cùng kỳ đã lần lượt giảm 4% và 26%.

Xét trong cơ cấu doanh thu, mảng nhựa đường vẫn ghi nhận mức tăng trưởng 4% so với cùng kỳ, đóng góp đến một nửa nguồn thu của PLC. Trong khi đó, 2 mảng dầu mỡ và hóa chất ghi nhận mức giảm lần lượt là 1,4% và 16%.

Đối với nhóm nhựa dân dụng, CTCP Nhựa Thiếu Niên Tiền Phong (mã chứng khoán: NTP) và CTCP Nhựa Bình Minh (mã chứng khoán: BMP) ghi nhận kết quả kinh doanh trái chiều trong 9 tháng đầu năm. Cụ thể, doanh thu thuần của Nhựa Bình Minh trong 9 tháng đầu năm đã giảm 16%, song lợi nhuận sau thuế cổ đông công ty mẹ vẫn tăng 75% nhờ giá vốn bán hàng giảm mạnh. Biên lãi gộp ghi nhận mức kỷ lục là 41%, trong khi cùng kỳ năm trước là 26%. Ngược lại, doanh thu thuần và lợi nhuận sau thuế của Nhựa Tiền Phong so với cùng kỳ đã giảm lần lượt 7% và 4%.

CTCP Nhựa Thiếu Niên Tiền Phong và CTCP Nhựa Bình Minh ghi nhận kết quả kinh doanh trái chiều trong 9 tháng đầu năm. Ảnh: Doanhnhan.vn

Theo giải thích, sự phân hóa này là do nguồn nguyên liệu đầu vào. Theo đó, Nhựa Tiền Phong có nguồn nguyên liệu đầu vào chủ yếu phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu. Do đó, biến động từ giá nguyên vật liệu, chuỗi cung ứng cũng như chi phí vận tải đường biển từ nước ngoài về Việt Nam đã tác động lớn đến giá vốn của công ty. Ngược lại, Nhựa Bình Minh lại có sự chủ động về nguyên liệu đầu vào, chủ yếu là nhờ sự hỗ trợ của Tập đoàn Siam Cement Group (SCG Group) đến từ Thái Lan.

Thực tế, từ nay đến cuối năm, ngoài các dự án đang thi công, Bộ Giao thông Vận tải còn có 7 dự án dự kiến được khởi công, bao gồm: Dự án Nâng cấp tuyến Cao Lãnh - Lộ Tẻ ở địa phận tỉnh Đồng Tháp và TP Cần Thơ; Dự án Nâng cấp mặt đường tuyến Lộ Tẻ - Rạch Sỏi trên TP Cần Thơ và tỉnh Kiên Giang; Dự án Cầu Đại Ngãi trên Quốc lộ 60 thuộc các tỉnh Trà Vinh, Sóc Trăng; Dự án Nâng cấp đoạn Km18 - Km80 Quốc lộ 4B; đường Hồ Chí Minh đoạn Chơn Thành - Đức Hòa; Dự án xây dựng hệ thống thông tin quản lý phương tiện, người điều khiển, vận tải và an toàn đường sắt.

Theo nhận định của Bộ Xây dựng, thị trường vật liệu xây dựng (xi măng, nhựa đường, thép xây dựng…) sẽ duy trì ở mức ổn định hoặc giảm nhẹ trong quý 4/2023; tuy nhiên giá cát và đá xây dựng vẫn tiếp tục tăng, chủ yếu là nhờ nhu cầu lớn từ các dự án trọng điểm được đồng loạt khởi công trên phạm vi cả nước.

Trong khi đó, Báo cáo Xu hướng sản xuất kinh doanh ngành công nghiệp chế biến, chế tạo và ngành xây dựng quý 3/2023 và dự báo quý 4/2023 của Tổng cục Thống kê cho thấy, nhiều doanh nghiệp và nhà thầu xây dựng đều nhận định, giá nguyên vật liệu đã được kiểm soát và bình ổn, tuy nhiên giá xăng, dầu tăng đã ảnh hưởng đáng kể đến chi phí vận hành máy móc cũng như chi phí vận chuyển nguyên vật liệu.