Mặt hàng thời trang, nội thất, gia dụng cần làm gì để gia nhập hệ thống phân phối nước ngoài?

Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Âu – châu Mỹ (Bộ Công Thương), ông Tạ Hoàng Linh cho biết, việc chuyển đổi xanh, áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn chính là xu hướng phát triển tất yếu, xu hướng này đang dần hình thành luật chơi mới về thương mại cũng như đầu tư trên toàn cầu.

Thời trang, nội thất, đồ gia dụng đều “sụt giảm”

Bộ Công Thương cho biết, trong những năm qua các nhóm mặt hàng thời trang, nội thất, đồ gia dụng của Việt Nam đã tăng trưởng hết sức ấn tượng ở trên thị trường quốc tế.

Vào năm 2022, hai ngành dệt may và da giày đã chứng kiến đà tăng trưởng xuất khẩu cao nhất từ trước đến nay. Trong đó thì dệt may đạt mức 37,5 tỷ USD, so với cùng kỳ tăng 14,3% còn da giày đạt 23,9 tỷ USD, so với cùng kỳ tăng 34,3%. Xuất khẩu sản phẩm gỗ vốn dĩ chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu nội thất và đồ gia dụng cũng ghi nhận đạt 10,9 tỷ USD, so với năm 2021 giảm 1,3%.

Nếu như xét một cách tổng quát, nhóm các mặt hàng thời trang và nội thất, đồ gia dụng của Việt Nam hiện vẫn có nhiều lợi thế cạnh tranh, đặc biệt đó là chất lượng sản phẩm, trình độ kỹ thuật cũng như khả năng đáp ứng các yêu cầu khắt khe về lao động, môi trường và nhất là các ưu đãi thuế quan từ 15 FTA song phương, khu vực hiện có với nhiều đối tác trên thế giới, đặc biệt là CPTPP, EVFTA, UKVFTA,...

Đến thời điểm hiện tại, Việt Nam đã vươn lên trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu lớn nhất thế giới về nhóm ngành hàng này, trong đó là nước xuất khẩu lớn thứ hai về da giày, thứ 3 về dệt may, thứ 5 về sản phẩm gỗ.

Việt Nam hiện là nước xuất khẩu lớn thứ 5 thế giới về gỗ và sản phẩm từ gỗ

Mặc dù vậy, sau thời kỳ hồi phục mạnh mẽ hậu COVID-19, nhóm ngành hàng thời trang, đồ gia dụng của Việt Nam phải đối mặt với những khó khăn chưa từng có trong xuất khẩu ra thế giới. Chủ yếu là do tình hình lạm phát, nguy cơ suy thoái kinh tế cũng như sức tiêu dùng suy giảm, đặc biệt là đối với nhóm vật dụng không thiết yếu cùng lượng hàng tồn kho khá lớn sau thời kỳ nhập hàng. Điều này cũng để phòng ngừa đứt gãy chuỗi cung ứng.

Trong 8 tháng năm 2023, nhóm hàng thời trang bao gồm dệt may, da giày kim ngạch xuất khẩu sang một số thị trường trọng điểm chứng kiến được đà sụt giảm tương đối mạnh.

Thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của dệt may và da giày Việt Nam chính là Hoa Kỳ, kim ngạch xuất khẩu giảm lần lượt là 22,7% và 32% so với cùng kỳ. Và thị trường EU cũng chứng kiến đà giảm tốc xuất khẩu tương tự, khi mà kim ngạch xuất khẩu da giày giảm 19%, dệt may có tín hiệu tích cực hơn khi tăng trưởng 12.3%.

Xuất khẩu ngành hàng gỗ, đồ gỗ sang Hoa Kỳ và EU đang đối mặt với tình trạng thậm chí có phần ảm đạm hơn, trong 8 tháng đầu năm 2023 giảm lần lượt 27% và 40%.

Và điều đáng quan ngại, những khó khăn không mang tính thời điểm lại đang buộc các doanh nghiệp phải gồng mình vượt qua. Đó chính là việc các thị trường xuất khẩu trọng điểm của nhóm ngành thời trang, đồ gia dụng của Việt Nam như Hoa Kỳ, EU và các nước Đông Bắc Á hay là các nước CPTPP ngày càng đặt ra những tiêu chuẩn mới, khắt khe hơn, đặt ra nhiều thách thức chưa từng có tiền lệ cho doanh nghiệp xuất khẩu trong nước.

Và mới đây nhất, thị trường EU đã đưa ra chính sách sử dụng sản phẩm tái chế đối với sản phẩm dệt may và tăng tốc thực thi chiến lược dệt may tuần hoàn và bền vững đề ra từ năm 2022 khiến cho doanh nghiệp Việt Nam đứng trước sức ép buộc phải chuyển đổi xanh, chuyển đổi số để có thể giữ đơn hàng và thị phần.

Và giữa tháng 5 vừa qua, EU cũng đã ban hành đạo luật về Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM). Quy định này cũng buộc các nhà nhập khẩu vào EU báo cáo lượng phát thải carbon trong hàng hóa.

Hay như cuối tháng 6, EU đã ban hành Quy định Chống suy thoái rừng (EUDR). Theo đó thì các công ty kinh doanh gỗ, các sản phẩm phái sinh ở EU phải chứng minh hàng hóa mà họ bán không liên quan đến hoạt động phá từng từ sau năm 2021.

Nguồn ảnh: Internet

Cần “bám sát” nhu cầu thị trường

Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Âu – châu Mỹ (Bộ Công Thương) cho rằng, việc chuyển đổi xanh, áp dụng mô hình kinh tế tuần hoàn chính là xu hướng phát triển tất yếu. Xu hướng này đang dần hình thành luật chơi mới về thương mại, đầu tư trên toàn cầu.

Ngoài ra, với đặc thù là ngành hàng đòi hỏi phải liên tục thay đổi mẫu mã để phù hợp với xu thế, thị thiếu thị trường, để có thể đáp ứng được yêu cầu của thị trường,... thì các doanh nghiệp cần luôn chủ động, có chiến lược rõ ràng, cập nhật thường xuyên ở các thị trường xuất khẩu. Đáng chú ý, để có thể gia tăng sự hiện diện của các mặt hàng thời trang, nội thất, gia dụng vào hệ thống phân phối nước ngoài thì các chuyên gia trong nước lẫn quốc tế đều cho rằng doanh nghiệp Việt cần nhanh chóng chuyển đổi chuỗi sản xuất, cung ứng theo hướng xanh hóa,...

Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Âu – châu Mỹ (Bộ Công Thương), ông Tạ Hoàng Linh

Chánh Văn phòng Hội đồng quản trị Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) - ông Vương Đức Anh cho biết, phải bám rất sát theo yêu cầu của khách hàng, thị trường để có được các giải pháp linh hoạt, đáp ứng được nhu cầu của thị trường. Song song với đó cũng cần chủ động đào tạo nhân sự cho chiến lược phát triển bền vững, thay đổi nhận thức, trang bị những hiểu biết về kinh tế tuần hoàn.

Đáng chú ý, muốn đáp ứng được tất cả các yêu cầu phát triển bền vững trong thời gian tới thì cần sự hỗ trợ của Nhà nước về mặt chính sách. Cùng với đó là cần phải có những tiêu chí đặt ra để định hướng, lượng hóa và đưa ra những chính sách khuyến khích phù hợp đến đầu tư vào phát triển bền vững.