Nhìn lại báo cáo kết quả kinh doanh quý III/2023 của các ngân hàng niêm yết trên sàn chứng khoán có thể thấy, lợi nhuận suy giảm trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng yếu, biên lãi ròng (NIM) - thước đo quan trọng dùng để đánh giá khả năng sinh lời của một số ngân hàng chưa phục hồi rõ ràng. Ngoài ra, việc nợ xấu cao cũng khiến chi phí trích lập dự phòng của nhiều ngân hàng tăng mạnh, ảnh hưởng tới lợi nhuận. Dù vậy, trên sàn chứng khoán, cổ phiếu ngân hàng vẫn đang có dấu hiệu tích cực trở lại.

Công ty cổ phần Chứng khoán Sài Gòn – Hà Nội (SHS) cho rằng, sau giai đoạn diễn biến kém tích cực so với thị trường chung, nhóm cổ phiếu ngân hàng đến những phiên giao dịch tháng 12 đã có phần sôi động trở lại với nhiều mã tăng giá cùng với thanh khoản đi lên.

Đơn cử, chốt phiên giao dịch ngày 6/12 vừa qua, hàng loạt mã cổ phiếu ngân hàng đã ghi nhận sự tăng giá, trong đó, OCB tăng 2,56%, TPB tăng 2,35%, LPB tăng 2,61%, EIB tăng 1,89%, NAB tăng 1,42%, VPB tăng 1,31%...

Ngành ngân hàng sẽ là cơ hội tốt để đầu tư với định giá hấp dẫn
Trên sàn chứng khoán, cổ phiếu ngành ngân hàng đang có dấu hiệu tích cực trở lại

Chuyên gia đến từ VNDirect nhận định, nhờ chính sách tiền tệ nới lỏng tiếp tục được duy trì với môi trường lãi suất thấp, nền kinh tế kỳ vọng sẽ hồi phục trong giai đoạn cuối năm 2023. Theo đó, ngành ngân hàng vốn nhạy cảm với lãi suất có thể là cơ hội tốt để đầu tư với định giá hấp dẫn.

Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước mới đây đã thông báo bổ sung “room” tín dụng. Cụ thể, những nhà băng đạt đến 80% chỉ tiêu tín dụng đã được thông báo sẽ được chủ động bổ sung hạn mức tăng thêm dựa trên cơ sở xếp hạng năm 2022. Việc bổ sung hạn mức này là sự chủ động của Ngân hàng Nhà nước, điều này được cho sẽ tăng thêm các yếu tố lạc quan cho nhóm cổ phiếu ngân hàng.

Qua đó, một số ngân hàng có thể được hưởng lợi. Chứng khoán SSI nhận định, với động thái trên của cơ quan điều hành, 4 ngân hàng thương mại sẽ được hưởng lợi lớn nhất là Ngân hàng Thương mại cổ phần Hàng hải Việt Nam, Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank), Ngân hàng Thương mại cổ phần Phương Đông và Ngân hàng Thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng.

Báo cáo tài chính riêng lẻ quý III/2023 cho thấy, đến cuối tháng 9/2023, cho vay khách hàng của Ngân hàng Thương mại cổ phần Hàng hải Việt Nam đạt 140.400 tỷ đồng, tăng 18,2% so với đầu năm. Con số này tại Techcombank là gần 462.800 tỷ đồng, tăng 12,4%, trong khi đó, Ngân hàng Thương mại cổ phần Phương Đông là gần 131.500 tỷ đồng, tăng 9,7% so với đầu năm.

Đáng chú ý, tại ngân hàng mẹ là Ngân hàng Thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng, đến cuối quý III/2023, dư nợ cho vay đã đạt hơn 454.000 tỷ đồng, tăng 25,5% so với đầu năm. Đây cũng là ngân hàng có mức tăng trưởng tín dụng cao nhất hệ thống trong 9 tháng. Trước đó, trong lần điều chỉnh chỉ tiêu tín dụng lần đầu hồi tháng 7, Ngân hàng Thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng là một trong hai ngân hàng được cấp room tín dụng cao nhất.

Có thể thấy, việc Ngân hàng Nhà nước vừa nới thêm hạn mức tăng trưởng tín dụng cho một số ngân hàng là cơ hội tốt cho các doanh nghiệp. Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng, điều quan trọng vẫn là nhu cầu vay của doanh nghiệp.

Ngành ngân hàng sẽ là cơ hội tốt để đầu tư với định giá hấp dẫn
Ngành ngân hàng vốn nhạy cảm với lãi suất sẽ là cơ hội tốt để đầu tư với định giá hấp dẫn

Tổng hợp từ SSI cho thấy, quý III/2023, lợi nhuận của các ngân hàng niêm yết giảm nhẹ 1,4%. Mặc dù đây vẫn là ngành đạt lợi nhuận cao với hàng nghìn tỷ đồng, nhưng đã suy giảm khá mạnh so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo Chứng khoán Vietcap, tổng kết kết quả kinh doanh quý III/2023 cho thấy, tăng trưởng tín dụng chậm và tỷ lệ nợ xấu cao đã ảnh hưởng đến NIM của các ngân hàng. Trong 9 tháng năm 2023, tăng trưởng tín dụng ngành ngân hàng đạt mức 7% do tăng trưởng kinh tế kém khả quan và có sự phân hóa lớn về tăng trưởng tín dụng giữa các ngân hàng. Ngoài ra, tăng trưởng tiền gửi trong 9 tháng năm nay đạt 5,8%, nhìn chung phù hợp với mức tăng trưởng tín dụng, chủ yếu đến từ tiền gửi cá nhân.

Còn theo VNDirect, cho vay khách hàng doanh nghiệp vẫn là xu hướng vào cuối quý III/2023, tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống tăng 7% so với đầu năm - thấp hơn nhiều so với mức tăng trưởng tín dụng hệ thống 11% so với đầu năm vào cuối quý III năm 2022, nhưng tăng đáng kể từ mức 4,48% vào cuối tháng 8/2023.

Trong quý III/2023, VNDirect nhận thấy xu hướng tăng trưởng khác nhau giữa các ngân hàng thương mại cổ phần nhà nước và ngân hàng thương mại cổ phần. Đặc biệt, nhóm ngân hàng thương mại cổ phần nhà nước có mức tăng trưởng tín dụng thấp hơn đáng kể so với mức tăng trưởng tín dụng trung bình của 25 ngân hàng niêm yết lớn nhất.

Tăng trưởng tín dụng yếu là kết quả của nhu cầu tín dụng yếu do nền kinh tế vẫn chưa phục hồi cũng như khẩu vị rủi ro cho vay của các ngân hàng này thấp.

Ngành ngân hàng sẽ là cơ hội tốt để đầu tư với định giá hấp dẫn
Dù còn nhiều khó khăn, nhưng đã có những tín hiệu tích cực với ngành ngân hàng

Chuyên viên phân tích tới từ VNDirect cho rằng, NIM thu hẹp nhưng nguồn huy động chi phí thấp đang dần cho thấy hiệu quả. Tổng NIM của 25 ngân hàng niêm yết lớn nhất đã giảm 47 điểm cơ bản xuống 3,32% so với cùng kỳ trong quý III/23 với 22/25 ngân hàng có NIM giảm so với cùng kỳ, do tốc độ lãi suất cho vay thấp hơn tốc độ tăng của chi phí huy động để hỗ trợ khách hàng của các ngân hàng này. Điều này là phù hợp với khuyến nghị của Ngân hàng Nhà nước.

Một tín hiệu tích cực là quý III/2023, tỷ lệ chi phí huy động vốn (COF) cả ngành giảm 33 điểm cơ bản so với quý trước. Đây cũng là quý giảm so với quý trước đầu tiên kể từ quý I/2022. Điều này chủ yếu nhờ nguồn huy động chi phí thấp bắt đầu có hiệu quả và tỷ lệ CASA (tiền gửi không kỳ hạn trong ngân hàng) tăng cao hơn, từ 18,1% cuối quý II/2022 lên 18,9% cuối quý III/2023.

Quý IV/2024, VNDirect kỳ vọng COF sẽ giảm hơn nữa nhờ tiền gửi chi phí thấp sẽ chiếm tỷ trọng cao hơn trong cơ cấu nguồn vốn của các ngân hàng. Lãi suất tiền gửi giảm đáng kể 40 - 100 điểm cơ bản ở tất cả các kỳ hạn trong quý III/2023. Tuy nhiên, NIM có thể không cải thiện ngay lập tức trong bối cảnh nhu cầu còn yếu hiện tại.