Những ngày cuối năm của ngành ngân hàng đang diễn biến ra sao?

Những ngày cuối năm 2023 của ngành ngân hàng không còn cảnh xếp hàng tấp nập chờ giải ngân khi có room tín dụng, công bố ước tính sớm lợi nhuận cả năm hay xôn xao bàn luận về thưởng tết,... Không khí ngành ngân hàng dường như đang khá trầm lắng so với các năm trước đó.

Những bước nhích chậm của tín dụng

Một chuyên viên tín dụng tại một ngân hàng tầm trung cho biết, năm nay lượng giải ngân cuối năm của khách hàng giảm mạnh, chỉ bằng 2/3 so với cùng kỳ năm trước.

Mặc dù trong 3 tháng gần đây, tín dụng đã tăng trưởng nhanh hơn nhưng con số đạt được vẫn còn cách khá xa mục tiêu tăng trưởng đã đề ra từ đầu năm. Số liệu của Ngân hàng Nhà nước cho biết, tăng trưởng tín dụng toàn nền kinh tế tính đến ngày 13/12 đạt 9,87%. Con số này đã cải thiện hơn nhiều so với mwucs 6,92% đạt được hồi cuối tháng 9.

Có thể nói, trong bối cảnh khó khăn, khả năng hấp thụ vốn yếu, để đạt được mức tăng trưởng tín dụng này, toàn ngành ngân hàng đã có sự nỗ lực rất lớn. Ngân hàng Nhà nước đã liên tiếp tổ chức các hội nghị kết nối giữa ngân hàng và doanh nghiệp trên khắp 63 tỉnh thành cả nước nhằm tháo gỡ những vướng mắc khó khăn trong quá trình tiếp cận tín dụng.

Trong tháng 12, để thúc đẩy tín dụng vào nền kinh tế, Thủ tướng cũng đã có buổi làm việc với lãnh đạo của 83 ngân hàng thương mại cùng nhiều bộ ban ngành có liên quan để tìm cách khơi thông dòng vốn.

Trước đó, Ngân hàng Nhà nước cũng đã cho phép các ngân hàng chủ động điều chỉnh hạn mức tín dụng khi đáp ứng được các điều kiện theo quy định như: mức giảm lãi suất cho vay, thực hiện được 80% room tín dụng hiện có, cho vay với các lĩnh vực ưu tiên.

Theo đánh giá của công ty chứng khoán, các ngân hàng cổ phần ngoài quốc doanh sẽ được hưởng lợi từ động thái này khi đạt mức tăng trưởng tín dụng khá cao trong 11 tháng đầu năm, thậm chí có ngân hàng sử dụng gần hết room được cấp.

Mặc dù vào cuối năm, tín dụng thường tăng nhanh hơn so với bình thường nhưng khi chỉ còn 10 ngày nữa là khép lại năm 2023, thì khả năng đạt được mục tiêu tăng trưởng 14% là điều khó khả thi. Theo dự báo của nhiều tổ chức kinh tế và chuyên gia phân tích, mức tăng trưởng tín dụng năm nay sẽ chỉ đạt khoảng 10 - 12%.

Thiếu vắng các cuộc đua lãi suất huy động

Có thể thấy, sự trầm lắng không chỉ diễn ra ở đầu ra của vốn ngân hàng. Ở chiều huy động, thị trường cũng kém sôi động khi thiếu đi sự cạnh tranh giữa các ngân hàng bằng nhiều hình thức như tăng lãi suất, tặng quà, trúng thưởng như các năm trước đó.

Với thông điệp giảm lãi suất được các nhà điều hành đưa ra từ đầu năm, các nhà băng được yêu cầu cắt giảm chi phí để giảm lãi suất cho vay, giảm chi phí vốn của các doanh nghiệp, người dân trong bối cảnh nền kinh tế gặp nhiều khó khăn.

Lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng xuống mức thấp nhất trong 5 năm trở lại đây

Số liệu từ Ngân hàng Nhà nước cho biết, mặt bằng lãi suất tiền gửi và cho vay bình quân của các giao dịch phát sinh mới bằng VND giảm 2,0 điểm % so với cuối năm 2022.

Lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng đã xuống mức thấp nhất trong vòng 5 năm trở lại đây, dao động từ 4,78% đến 5,29%/năm, thấp hơn cả giai đoạn trong dịch Covid-19. Tại nhóm ngân hàng nước ngoài, lãi suất kỳ hạn dưới 6 tháng giảm về 2,8%/năm, thấp hơn 50 điểm cơ bản so với giai đoạn 2021.

Dù vậy, theo số liệu công bố chính thức từ Ngân hàng Nhà nước, tính đến hết tháng 9, số dư tiền gửi tại các tổ chức kinh tế và dân cư đạt 12,68 triệu tỷ đồng, tăng 7,3% so với cuối năm ngoái và cao gần bằng so với tăng trưởng tiền gửi cả năm 2022. Điều này được lý giải do sự kém hấp dẫn của các kênh đầu tư khác như bất động sản, chứng khoán hay đầu tư kinh doanh,...

Bức tranh lợi nhuận ngành ngân hàng ảm đạm

Tăng trưởng tín dụng chậm, nợ xấu ở mức cao khiến lợi nhuận ngành ngân hàng trong quý IV và cả năm 2023 được dự báo có mức tăng trưởng thấp. Số liệu từ báo cáo tài chính các ngân hàng trong quý III cho thấy, lợi nhuận ngành này giảm 3 quý liên tiếp. Trong khi đó, giai đoạn trước, ngành ngân hàng từng ghi nhận tốc độ tăng trưởng lên tới hàng chục phần trăm.

Vẫn có những điểm tích cực có thể trở thành động lực cho ngành ngân hàng trong năm 2024

Ông Trần Ngọc Báu, CEO Wigroup dự báo, lợi nhuận ngành ngân hàng trong quý IV có thể sẽ đi ngang hoặc giảm nhẹ so với cùng kỳ. Còn theo ước tính mới đây của Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) cho rằng, lợi nhuận các nhà băng năm 2023 sẽ chỉ tăng khoảng 5,2%.

PGS. TS. Nguyễn Hữu Huân, Giảng viên Trường Đại học Kinh tế TP HCM nhận định: “Nhìn chung, tình hình ngành ngân hàng trong năm 2023 khá là khó khăn. Tín dụng nhiều khả năng không đạt được mục tiêu đề ra, trong khi nợ xấu tăng cao, lợi nhuận sụt giảm”.

Lợi nhuận giảm sút, không còn nhiều con số lãi kỷ lục hay tăng trưởng đột biến từ các nguồn thu khác, khiến các khoản thưởng Tết của các ngân hàng cũng được dự báo sẽ không còn “đong đầy” như trước đây. Câu chuyện “thưởng tết ngân hàng” không còn được bàn tán nhiều trên các hội nhóm trên mạng xã hội.

Dù vậy, vẫn có những điểm tích cực có thể trở thành động lực cho ngành ngân hàng trong năm 2024 như: biên lãi thuần (NIM) đang trên đà hồi phục, CASA tăng trở lại cũng như tín hiệu cắt giảm lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) trong thời gian tới,

Bà Hoàng Việt Phương, Giám đốc SSI Research dự báo, trong năm 2024, ngành ngân hàng có thể đạt mức tăng trưởng lợi nhuận 17% dựa trên giả định rằng tăng trưởng tín dụng 2024 khá hơn so với 2023, đặc biệt vào nửa cuối năm.

Còn theo bà Nguyễn Thị Phương Lam, Giám đốc Phân tích Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cho rằng, CASA, NIM hay tăng trưởng tín dụng của ngành ngân hàng sẽ phụ thuộc vào sự phục hồi của nền kinh tế. Với kỳ vọng về việc nền kinh tế tốt hơn thì tổng thu nhập năm 2024 của các nhà băng sẽ tốt hơn.