Thông tin quan trọng về ký quỹ trong chứng khoán

Ký quỹ là gì?

Ký quỹ là khái niệm được dùng để chỉ một biện pháp đảm bảo khi những bên tham gia thực hiện nghĩa vụ của mình, trong đó các bên tham gia giao dịch sẽ chọn một ngân hàng để giữ tài sản của mình như vàng, đá quý, giấy tờ có giá…Nếu như đến thời hạn quy định mà bên thanh toán không thể thanh toán được thì ngân hàng sẽ dùng tài sản đảm bảo đó để thanh toán nghĩa vụ cho bên có quyền. Hình thức ký quỹ đã được quy định tại Bộ luật Dân sự 2015 để các bên tham gia đều nhận thức được về quyền và nghĩa vụ của mình.

Như vậy hoạt động ký quỹ là một biện pháp được sử dụng để đảm bảo quyền lợi của các bên tham gia giao dịch, đồng thời, phòng ngừa những trường hợp rủi ro có thể xảy ra nếu các bên tham gia có phát sinh vấn đề mới. Tuy nhiên hoạt động ký quỹ chủ yếu được sử dụng trong lĩnh vực tài chính, kinh doanh.

Giao dịch ký quỹ trong chứng khoán (margin trading) được hiểu là khi nhà đầu tư thế chấp một tài sản có giá trị của mình để vay tiền công ty chứng khoán nhằm thực hiện việc mua chứng khoán. Tài sản thế chấp ở đây có thể là tiền mặt, kim loại quý, tài sản có giá trị khác.

Giao dịch ký quỹ có thể là công cụ hỗ trợ nhà đầu tư kiếm thêm lợi nhuận nhưng cũng có thể tiềm ẩn rủi ro khiến nhà đầu tư mất hết tài sản. Do đó, hoạt động giao dịch ký quỹ này chỉ phù hợp với những nhà đầu tư đã có kinh nghiệm trên thị trường.

Hoạt động ký quỹ là một biện pháp được sử dụng để đảm bảo quyền lợi của các bên tham gia giao dịch chứng khoán

Đặc điểm của giao dịch ký quỹ

Khoản vay ký quỹ sẽ có một sự ràng buộc chặt chẽ với tài khoản của các nhà đầu tư bỏ ra lúc ban đầu, nghĩa là tỷ lệ ký quỹ ban đầu sẽ là giá trị tối thiểu mà tài sản đặt vào dựa trên tổng giá trị giao dịch chứng khoán mà khách hàng đã đặt mua.

Tổng tài sản là giá trị của tiền mặt và cổ phiếu sẽ được dùng để làm tài sản thế chấp trên một tài khoản ký quỹ. Tài sản thế chấp này sẽ được đánh giá và kiểm duyệt phải là những tài sản có sẵn và được phong tỏa tại một tổ chức tín dụng.

Mỗi một công ty sẽ có một mức lãi quy định khác nhau cho khoản tiền vay tùy theo từng hình thức ký quỹ khác nhau. Vì thế, khi giao dịch theo cách này nhà đầu tư sẽ phải tính toán kĩ lưỡng các khoản chi phí phải bỏ ra như những khoản lãi suất có lợi nhuận.

Nếu giá cổ phiếu giảm thì giá trị tài sản ròng mà khách hàng ký quỹ cũng sẽ giảm xuống dưới mức tỉ lệ ký quỹ quy định, lúc này công ty chứng khoán sẽ có những phương thức thông báo để khách hàng có phương án giải quyết đảm bảo an toàn cho khoản ký quỹ này. Nếu khách hàng không nộp thêm tiền hoặc giải quyết thì công ty chứng khoán sẽ buộc phải xử lý bằng cách ép bán hoặc tự động bán chứng khoán trong tài khoản của khách hàng.

Những chứng khoán được giao dịch ký quỹ sẽ là những cổ phiếu đã được niêm yết trên sàn, giao dịch chính thống và được Sở giao dịch chứng khoán cấp phép. Bên cạnh đó, những loại chứng khoán được ký quỹ sẽ phải tuân thủ những yếu tố về:

- Thời gian niêm yết, giao dịch

- Quy mô vốn của doanh nghiệp được quy định và báo cáo kết quả kinh doanh trong 3 năm gần nhất.

- Tính thanh khoản và biến động giá thấp.

- Mọi thông tin liên quan đều phải được thông báo công khai, minh bạch.

Các hình thức giao dịch ký quỹ chứng khoán

Hiện nay, trên thị trường chứng khoán giao dịch ký quỹ có ba hình thức chính được sử dụng phổ biến nhất là:

- Ký quỹ bảo lãnh: Nhà đầu tư sẽ phải thực hiện việc ký quỹ và phải bảo lãnh để thực hiện những dự án đầu tư đã được Nhà nước giao đất để cho thuê hoặc chuyển mục đích sử dụng của đất đai cho phù hợp…

- Ký quỹ L/C (Letter of credit - thư tín dụng): Đây là hình thức thư được lập ra do ngân hàng trung gian dựa vào yêu cầu của bên nhập và xuất khẩu để đưa những cam kết, ý kiến của hai bên vào để thanh toán một phần hoặc toàn bộ số tiền trong giao dịch.

- Ký quỹ để được phép kinh doanh một số ngành, nghề quan trọng với nguồn vốn lớn, doanh thu lớn như lữ hành nội địa, lữ hành quốc tế; kinh doanh dịch vụ việc làm…

Giao dịch ký quỹ trong chứng khoán có 2 loại là:

- Mua ký quỹ - Long position - mua trước bán sau: Đối với hình thức này nhà đầu tư sẽ mua chứng khoán bằng khoản tiền đã vay từ chính công ty chứng khoán, sau đó, họ sẽ có nghĩa vụ trả nợ, lãi và những chi phí có thể phát sinh trong quá trình hoạt động giao dịch trên thị trường.

- Bán ký quỹ - Short position - bán trước mua sau: Đối với hình thức này thì nhà đầu tư sẽ vay chứng khoán của công ty chứng khoán rồi bán lại và sau đó mua chứng khoán trả lại cho công ty.

Khoản vay ký quỹ sẽ có một sự ràng buộc chặt chẽ với tài khoản của các nhà đầu tư

Vai trò của giao dịch ký quỹ

Margin trading có thể giúp cho nhà đầu tư tăng gấp đôi gấp ba lợi nhuận mà không cần bỏ quá nhiều vốn. Giao dịch ký quỹ cũng sẽ giúp nhà đầu tư sử dụng nguồn vốn hiệu quả hơn, thu về lợi nhuận nhanh hơn. Đồng thời, nâng cao vị thế của họ với số cổ phần nhiều hơn số tiền hiện có đối với sở hữu chứng khoán.

Với lượng tiền có được bằng ký quỹ thì nhà đầu tư có thể đa dạng hóa các danh mục của mình, tham gia những cơ hội đầu tư hấp dẫn hơn hoặc tăng khối lượng cổ phiếu mà họ nắm giữ, tăng cổ phiếu chất lượng mà không cần phải nộp thêm bất cứ đồng nào vào tài khoản.

Quy trình và thủ tục của giao dịch ký quỹ rất nhanh gọn, dễ hiểu nên nhà đầu tư dễ dàng thực hiện bằng cách ký hợp đồng giao dịch ký quỹ với công ty chứng khoán với số tiền đặt lệnh bằng số tiền được cung cấp theo tỷ lệ ký quỹ được cấp.

Thanh toán tiền ký quỹ là gì?

Nếu bên ký quỹ không thực hiện hoặc thực hiện sai hẹn thời gian đã được quy định thì bên có quyền sẽ được ngân hàng đã đứng ra ký quỹ bồi thường tổn thất cho bên có nghĩa vụ đã gây ra. Song, số tiền ký quỹ sẽ được trừ vào chi phí dịch vụ sau này khi đã thanh toán. Nếu nghĩa vụ trong quá trình giao dịch ký quỹ không được thực hiện hoặc vi phạm thì số tiền ký quỹ sẽ được dùng để thanh toán hoặc bồi thường thiệt hại sau khi đã trừ đi các chi phí nếu có.

Ký quỹ phù hợp với nhà đầu tư nào?

Đa phần các nhà đầu tư dày dặn kinh nghiệm đều thích áp dụng biện pháp ký quỹ và coi đó là một đòn bẩy tài chính hiệu quả, nhờ vậy họ không cần bỏ ra quá nhiều vốn nhưng vẫn sở hữu được số lượng chứng khoán nhiều hơn, khả năng thu lợi nhuận cũng nhiều hơn. Tuy nhiên, ngoài kinh nghiệm thì nhà đầu tư cũng phải có tài sản để thế chấp. Do đó, việc ký quỹ này cũng giống như con dao hai lưỡi nếu không cẩn thận có thể khiến cho nhà đầu tư mất hết.

Muốn giảm thiểu rủi ro nhà đầu tư cần phân tích, đánh giá tình hình chi tiết, nắm bắt xu hướng của thị trường để thực hiện việc giao dịch đúng thời điểm. Nếu như nhà đầu tư chọn sai cổ phiếu lại không biết nắm bắt cơ hội thì chắc chắn sẽ phải chịu thua lỗ rất lớn. Vì thế, những nhà đầu tư mới gia nhập thị trường không nên thực hiện giao dịch ký quỹ.

Hoạt động giao dịch ký quỹ chỉ phù hợp với nhà đầu tư đã có kinh nghiệm

Giao dịch ký quỹ là một cách để nhà đầu tư vận dụng và gia tăng lợi nhuận nhưng cũng là phương pháp đòi hỏi sự hiểu biết, kĩ năng cao của nhà đầu tư. Do đó khi sử dụng cần phải hết sức cẩn thận và chú ý đến từng chi tiết.