Tốc độ tăng trưởng tín dụng dự báo nhanh hơn vào các tháng cuối năm

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) Đào Minh Tú cho biết trong báo cáo Chính phủ về tình hình tăng trưởng tín dụng, tín dụng của nền kinh tế tính đến ngày 29/8/2023 đạt khoảng 12,56 triệu tỷ đồng, tăng 5,33% so với hồi cuối năm ngoái (tăng 9,87%).

Phó Thống đốc chia sẻ: “Chưa bao giờ công tác điều hành chính sách tiền tệ khó khăn như bây giờ. Cũng giống như các doanh nghiệp bị tồn kho hàng hóa, các ngân hàng thương mại cũng đang tồn kho tiền".

Theo Phó Thống đốc, Ngân hàng Nhà nước và cả hệ thống tín dụng đã rà soát liên tục và tháo gỡ khó khăn, tuy nhiên doanh nghiệp không hấp thụ được vốn.

Mức 7-8% của lãi suất cho vay ngắn hạn là phù hợp

TS. Trương Văn Phước, nguyên Quyền Chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia đã lý giải những nguyên nhân khiến tăng trưởng tín dụng năm nay rất thấp. Đó là việc đơn hàng sụt giảm, tổng cầu của nền kinh tế suy giảm nên doanh nghiệp không muốn vay để mở rộng kinh doanh. Bên cạnh đó, trên thế giới, các ngân hàng trung ương lớn có xu hướng tăng lãi suất, ảnh hưởng gián tiếp đến sự hấp thụ vốn của nền kinh tế quốc gia.

Tốc độ tăng trưởng tín dụng thường nhanh hơn vào nửa cuối năm

Về nguyên nhân chủ quan, Chính phủ đã tung ra những chính sách hồi phục kinh tế, tuy nhiên việc triển khai chưa được như mong đợi nên tài chính doanh nghiệp sụt giảm.

Ngoài ra, niềm tin của nhà đầu tư cũng sụt giảm sau những vụ việc lành mạnh hóa thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Do đó, dòng vốn đi vào doanh nghiệp và nền kinh tế còn hạn chế.

Thứ 3 là yếu tố về lãi suất. Không ít ngân hàng thương mại vào cuối năm ngoái đã tăng lãi suất 12 tháng lên mức hơn 11%, khiến lãi suất cho vay trong ngắn hạn của nền kinh tế Việt Nam lên tới 13-15%, trung và dài hạn là 17-18%. Bên cạnh đó, lạm phát thấp khiến lãi suất thực qua cao, và doanh nghiệp lại tăng chi phí vốn.

Ông cho biết lãi suất cho vay ngắn hạn của VND chỉ ở khoảng 7-8% và cho vay trung hạn 10-12% là hợp lý khi mức lạm phát chỉ 3-4%.

Thế nhưng, suốt 6 tháng đầu năm, các ngân hàng gặp phải chi phí nguồn vốn, do đó khó có thể hạ lãi suất cho vay. Do vậy, cần hạ chi phí bình quân huy động vốn các NHTM xuống thấp, và giá hàng tồn kho phải giảm.

Theo chuyên gia khuyến nghị, NHNN ở bối cảnh hiện nay cần vận dụng những công cụ về chính sách tiền tệ hỗ trợ kéo "hàng tồn kho huy động vốn" thấp xuống bằng một số công cụ như triển khai các nghiệp vụ thị trường mở linh hoạt hay điều chỉnh dự trữ bắt buộc.

TS. Lê Xuân Nghĩa, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia

Các tổ chức tín dụng có thể sử dụng các trái phiếu chính phủ thế chấp NHNN nhằm vay tiền, kéo lãi suất thị trường mở xuống và thời gian vay trên thị trường mở kéo ra, có thể vay 1 năm hoặc 6 tháng. Hoặc Ngân hàng Nhà nước hỗ trợ cho phép sử dụng tài sản đảm bảo người vay đang thế chấp để tái cấp vốn.

TS. Trương Văn Phước phân tích: “Tóm lại, NHNN đóng vai trò lớn hơn trong việc gia tăng niềm tin thị trường liên ngân hàng cho các tổ chức tín dụng lớn dư thừa thanh khoản cho vay tổ chức tín dụng nhỏ. Đó là giải pháp kéo lãi suất huy động, kéo theo lãi suất cho vay thấp xuống, kéo "giá bán" hàng hóa xuống, thì sẽ có nhiều người mua".

Tốc độ tăng trưởng tín dụng cuối năm thường tăng gấp đôi đầu năm

Tăng trưởng tín dụng tháng 8 khá tích cực so với tháng 7. Điều này chỉ ra rằng tín dụng đã lấy lại được đà tăng trưởng, hợp với xu thế của những năm trước khi tốc độ tăng trưởng tín dụng cuối năm thường cao hơn gấp đôi so với 6 tháng đầu năm.

TS. Lê Xuân Nghĩa, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia thông tin, trong những năm gần đây, kinh tế Việt Nam thường có xu hướng hồi phục mạnh vào quý III và tốc độ tăng trưởng tín dụng nửa cuối năm luôn cao gấp đôi giai đoạn nửa đầu năm.

Năm 2023 ghi nhận hiện tượng trái chiều khi tăng trưởng tín dụng tháng 7 thấp hơn các tháng trước. Điều này phản ánh việc doanh nghiệp đang gặp khó. Trong đó, khu vực chế biến, chế tạo là khó khăn nhất bởi các doanh nghiệp gặp khó về cả đơn hàng và các vấn đề mới như tín chỉ carbon, phát triển xanh.

Dẫu vậy, tăng trưởng tín dụng chỉ giảm trong một tháng đó rồi lại hồi vào tháng 8 thì không thể hiện được xu hướng chung. Tốc độ tăng trưởng tín dụng tháng 8 đã hồi phục khá tốt và dự báo có thể duy trì cho tới hết năm khi lượng đơn hàng cải thiện và lãi suất cho vay tiếp tục giảm.

Trong tháng 8, ngành chế biến, chế tạo giữ vững xu hướng tăng trưởng của tháng 7, còn chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) đã lần đầu tiên lên vượt mức 50 điểm sau nửa năm ảm đạm. Đó là tín hiệu tốt vì đó là lực đẩy quan trọng đối với ngành sản xuất công nghiệp và cả nền kinh tế nói chung.

Tăng trưởng tín dụng rơi xuống mức rất thấp trong những năm qua

Trong 3 tháng gần đây, ngành xuất khẩu tăng trưởng liên tiếp nên đang có dấu hiệu cải thiện. Tuy vậy, kim ngạch xuất khẩu tính chung 8 tháng vẫn sụt giảm 10% so với cùng kỳ năm trước.

Sự hồi phục của ngành sản xuất cũng đem đến tín hiệu khả quan đối với tăng trưởng tín dụng vì nhóm các doanh nghiệp sản xuất, đặc biệt là chế biến chế tạo vẫn là ưu tiên, tạo sự đột phá, truyền dẫn, lan tỏa, các doanh nghiệp vừa và nhỏ đi liền với nâng cao khả năng tiếp cận vốn của doanh nghiệp và người dân.

Theo TS. Nghĩa, hệ thống các tổ chức tín dụng về dài hạn cần nhìn xa hơn, tài trợ cho các doanh nghiệp chuyển đổi công nghệ mới, chuyển đổi xanh, đồng thời hỗ trợ sản xuất nông nghiệp và mua bán sáp nhập nhằm tái cấu trúc nền kinh tế.

Theo Tổng Thư ký, Trưởng ban Pháp chế VCCI Đậu Anh Tuấn, dù hạ lãi suất là quan trọng nhưng việc giữ cho hệ thống an toàn, ổn định cũng quan trọng không kém nhằm thu hút nguồn vốn FDI trong tương lai.

Ngoài ra, ông Tuấn cũng đề xuất những giải pháp liên quan đến việc vực dậy niềm tin thị trường, thực hiện các giải pháp nâng cao hiệu quả giải ngân tín dụng hộ kinh doanh hay hướng dòng vốn tín dụng vào chuyển đổi xanh, các ngành hàng có triển vọng tốt như xuất khẩu, nông lâm, thủy sản…