Nhiều năm qua, dòng vốn đầu tư nước ngoài đóng vai trò quan trọng trong kết quả xuất khẩu của nước ta. Khối FDI cũng chú trọng vào những mặt hàng xuất khẩu chủ lực mang lại nguồn tiền lớn.

Trong báo cáo mới nhất của HSBC đã nêu nhận định: “Khi nghĩ đến những câu chuyện thành công về các nền kinh tế được thúc đẩy bởi FDI, Việt Nam là một ví dụ nổi bật”.

Nhóm phân tích nhấn mạnh vào việc Việt Nam đã chuyển mình thành công và vươn lên trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Thậm chí, nước ta còn chiếm thị phần đáng kể trong nhiều lĩnh vực như giày dép, điện tử, dệt may…

Theo báo cáo của WTO, năm 2022 Việt Nam là quốc gia xuất khẩu dệt may đứng thứ ba trên thế giới chỉ sau Trung Quốc và Bangladesh. Thị phần trong lĩnh vực này đã tăng lên đáng kể từ 0,9% năm 2000 lên 6,1% năm 2022.

Đối với lĩnh vực da giày, năm 2021 Việt Nam lần đầu tiên đạt được trên 10% thị phần giày xuất khẩu toàn cầu với số lượng rơi vào khoảng 1,2 tỷ đôi giày trong năm 2020, xếp vị trí thứ hai trên thế giới về lượng xuất khẩu da giày chỉ sau Trung Quốc.

Trong khi đó, mặt hàng điện tử, máy tính hay linh kiện đang trở thành một trong những lĩnh vực chủ chốt được nhiều tập đoàn lớn trên thế giới quan tâm. Thậm chí, tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu của hàng điện tử đang tăng lên từng năm. Năm 2022 ghi nhận xuất khẩu điện tử, máy tính và linh kiện của Việt Nam đứng vị trí thứ 2 trong 8 nhóm hàng đạt kim ngạch trên 10 tỷ USD.

Việt Nam sẽ trở thành trung tâm sản xuất hàng điện tử toàn cầu
Các Tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới đang chọn Việt Nam là điểm đến tiềm năng

FDI đóng góp lớn vào thành tích ngành xuất khẩu

Tính đến nay tổng nguồn vốn FDI đăng ký đầu tư vào nước ta đạt khoảng 460 tỷ USD, trên thực tế đã giải ngân được gần 292 tỷ USD. Trong nhiều năm qua, nguồn vốn đầu tư nước ngoài đã đóng góp phần lớn vào thành tích xuất khẩu của nước ta, thể hiện rõ nhất ở việc tỷ trọng xuất khẩu của các khu vực FDI trong tổng kim ngạch đã tăng đều theo từng năm. Trước đây vào thời điểm năm 2009 tỷ trọng này chỉ khoảng 40% nhưng đến năm 2022 đã tăng lên hơn 73%.

Khối FDI cũng tạo dấu ấn ở những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của nước ta. Tính riêng trong 10 tháng đầu năm 2023, xuất khẩu máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; điện thoại các loại và linh kiện của doanh nghiệp FDI chiếm tỷ trọng 97 - 99% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước. Xuất khẩu máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác của khối FDI chiếm tỷ trọng cao đến 91%, xuất khẩu hàng dệt may chiếm tỷ trọng 60% và giày dép các loại chiếm 81%.

Chính chỉ số FDI của những mặt hàng điện tử, linh kiện đã giúp Việt Nam đang trở thành trung tâm sản xuất hàng điện tử toàn cầu, thu hút những “ông lớn” trên thế giới đặt nhà máy sản xuất tại nước ta.

Nhóm báo cáo phân tích của HSBD nhấn mạnh: “FDI vào Việt Nam luôn cao trong một thập niên qua, góp phần giúp Việt Nam trở thành một trung tâm sản xuất hàng điện tử toàn cầu", báo cáo phân tích của HSBC nhấn mạnh”.

Thời gian trước đây, đa phần vốn đầu tư nước ngoài chủ yếu đổ vào những lĩnh vực tạo giá trị cộng thêm thấp như dệt may và giày dép. Tuy nhiên, mọi thứ đã thay đổi theo thời gian khi trong hai thập niên gần nhất, Việt Nam đã trở thành trung tâm sản xuất chính cho các sản phẩm điện tử, mở rộng việc đầu tư, nâng cấp giá trị của hệ thống cơ sở vật chất, tay nghề kĩ thuật của đội ngũ để phát huy giá trị của bộ máy.

Việt Nam sẽ trở thành trung tâm sản xuất hàng điện tử toàn cầu
Các ngành hàng xuất khẩu chủ lực mang lại nguồn vốn FDI lớn

Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, trong năm 2022 xuất khẩu hàng điện tử của Việt Nam đã đạt mức cao kỷ lục 112 tỷ USD, chiếm khoảng 30% tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam. Trong khi 20 năm trước tỷ trọng này chỉ chiếm khoảng 5 %.

So sánh với các nước trong khu vực, tỷ trọng FDI trên GDP của nước ta cũng nhỉnh hơn. Từ năm 2010, dòng chảy mới vào FDI của Việt Nam tập trung trong lĩnh vực sản xuất vẫn luôn chiếm 4 - 6% GDP.

Trong đó, nguồn FDI của Việt Nam tăng ổn định qua nhiều năm phần lớn nhờ vào sự phát triển của tập đoàn công nghệ Samsung khi đã đặt những nền móng đầu tiên vào năm 2000. Không chỉ mở nhà máy, đưa dây chuyền công nghệ đến nước ta mà tập đoàn Samsung đã giải quyết vấn đề việc làm một bộ phận người lao động rất lớn.

Trong những năm qua tổng số tiền đầu tư của Samsung vào nước ta khoảng 18 tỷ USD. Hiện nay, tập đoàn này đã mở 8 nhà máy và một trung tâm R&D tại Việt Nam, bao gồm hai nhà máy sản xuất điện thoại thông minh cung cấp hơn nửa sản lượng điện thoại thông minh và máy tính bảng của hãng.

Chính động thái của Samsung đã thúc đẩy hàng loạt những ông lớn công nghệ khác như Google và LG chuyển chuỗi cung ứng của họ đến Việt Nam.

Dự kiến trong tương lai xu hướng này sẽ ngày càng phát triển mạnh khi mối quan hệ thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đã trở nên căng thẳng. Điều này sẽ giúp cho sản lượng xuất khẩu của Việt Nam tăng mạnh và dòng chảy FDI vào nước ta cũng sẽ tăng theo.

Mặc dù quá trình này đã từng có thời điểm bị gián đoạn do dịch bệnh Covid 19 nhưng sau đó nguồn vốn FDI rót vào nước ta vẫn rất ổn định. Ví dụ hàng loạt cách nhà máy của những hãng công nghệ lớn trên thế giới như Apple, Pegatron và Foxconn đều xây dựng nhà máy tại nước ta.

Trong đó Apple có hai nhà máy cung ứng, Pegatron và Foxconn cũng đặt trụ sở nhà máy sản xuất tại nước ta. Còn hai hãng khác là Luxshare và Goertek đã công bố kế hoạch đầu tư tại Việt Nam để tăng cường năng lực sản xuất trong tương lai.