Chứng khoán Việt Nam: Sức mua của nhà đầu tư ngoại vẫn yếu

Khối ngoại tiếp tục bán ròng

Trong tuần qua, các nhà đầu tư nước ngoài vẫn bán ròng trên thị trường chứng khoán với giá trị bán ròng đạt 1.345 tỷ đồng, tăng 10,3% so với tuần trước đó. Khối ngoại bán ròng 4 trên 5 phiên giao dịch, chỉ ghi nhận mua ròng trong phiên 5/11 với giá trị 241,7 tỷ đồng.

Khối ngoại liên tục bán ròng vào tuần trước

Trái với diễn biến dòng tiền khối ngoại, nhóm tổ chức trong nước và tự doanh tiếp tục mua ròng với giá trị lần lượt là 1.099 tỉ đồng và 841 tỉ đồng. Chỉ số VN-Index chịu áp lực từ tâm lý e ngại của khối ngoại, dù tỷ lệ giao dịch của nhóm nhà đầu tư cá nhân vẫn vượt trội hơn khi quanh mức 90%.

Xu hướng nhà đầu tư cá nhân mua ròng trong bối cảnh khối ngoại bán ròng đã diễn ra trong tháng 10, khi thanh khoản giảm mạnh (giá trị giao dịch bình quân mỗi phiên giảm 36% so với tháng 9, còn 14.400 tỷ đồng). Khối ngoại bán ròng chủ yếu ở nhóm ngành bán lẻ, ngân hàng và mua ròng ở các nhà sản xuất đồ uống.

Theo báo cáo của Công ty chứng khoán Maybank IB Việt Nam (MSVN), trong phiên đóng cửa tuần trước, mức bán ròng từ đầu năm của khối ngoại đã nâng lên 13.413 tỉ đồng.

Tương tự với nhóm các quỹ đầu tư chủ động và ETF, theo báo cáo dòng vốn toàn cầu tháng 11 của Công ty chứng khoán SSI. Nguyên nhân là kết quả kinh doanh quý III không mấy tích cực, yếu tố vĩ mô không thuận lợi. Vì vậy, dòng vốn giải ngân cũng thận trọng hơn và có sự phân hóa đáng kể giữa các quý.

Một điểm tích cực là thị trường chứng khoán đi xuống mạnh trong tháng 10 đã kích hoạt lực mua từ khối ngoại.

Điểm tích cực là đã thu hẹp được mức độ rút ròng so với trước đó, nhờ lực cầu bắt đáy xuất hiện trong nhịp giảm mạnh của thị trường vào tháng 10. Lượng mua này đã bù đắp lại lượng vốn rút ra, giúp tổng dòng vốn đảo chiều tăng nhẹ lên 243 tỉ đồng trong tháng 10, sau khi bị rút mạnh vào 2 tháng trước đó. Theo SSI, tổng giá trị rút ròng của các quỹ ETF là 526 tỉ đồng kể từ đầu năm.

Kỳ vọng dòng vốn gián tiếp bền vững

Theo các nhà phân tích, biến động về lãi suất đô la Mỹ, lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ tăng cao là nguyên nhân khiến các dòng vốn gián tiếp toàn cầu có xu hướng rút ròng ra khỏi những thị trường toàn cầu, chứ không riêng gì Việt Nam.

Nhưng ở thời điểm hiện tại, tỷ giá đồng VND được đánh giá khá ổn định khi đà tăng USD chững lại và được kỳ vọng sẽ sớm kết thúc, đồng thời giúp cho vốn ngoại đi vào ổn định hơn. Giới phân tích cho rằng, dự báo này cùng sự phục hồi của nền kinh tế mới nổi, các quỹ sẽ chọn lọc kỹ hơn những thị trường có câu chuyện riêng để đầu tư.

SSI cho rằng, điểm tích cực là tỷ trọng phân bổ vào Việt Nam từ những quỹ chủ động đầu tư vào thị trường đang phát triển có xu hướng cải thiện. Đây là minh chứng Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn để đầu tư dài hạn và phần nào hưởng lợi từ xu hướng rút ròng ra khỏi Trung Quốc. Nhưng mức độ đầu tư sẽ không có sự đột biến khi các biến số vĩ mô chưa được cải thiện rõ nét.

Song, yếu tố mùa vụ (xu hướng chảy mạnh vào quý IV và quý I), cùng các nhịp điều chỉnh mạnh trên thị trường trong giai đoạn này được kỳ vọng giúp cải thiện dòng vốn đầu tư gián tiếp ngắn hạn.

Vốn đầu tư gián tiếp chảy vào sẽ phụ thuộc nhiều yếu tố

Từ năm 2019 đến nay, vốn ngoại trên thị trường chứng khoán luôn có xu hướng rút ròng đáng kể khi biến động ngoại hối diễn ra mạnh mẽ tại nhiều quốc gia. Việc thu hút dòng vốn đầu tư gián tiếp theo hướng bền vững cũng được nhắc nhiều hơn, nhưng chưa thật sự cải thiện.

Tổng giám đốc Công ty chứng khoán VPBank (VPBankS) - Ông Nguyễn Duy Linh cho rằng, vốn đầu tư gián tiếp chảy vào sẽ phụ thuộc nhiều yếu tố, như tốc độ, chất lượng, hàng hóa, sự minh bạch của thị trường, nhất là các doanh nghiệp phải đạt tiêu chí đầu tư của tổ chức.

Vướng mắc được quan tâm nhiều là câu chuyện của số lượng chất lượng “hàng hóa” trên thị trường, đây vốn là “chất xúc tác tốt” cho dòng vốn gián tiếp. Trong đó có một phần đến từ việc cổ phần hóa các tập đoàn, tổng công ty nhà nước đang bị chững khi vướng phải vấn đề định giá.

Đại diện VPBankS ước tính, khoảng 600 triệu USD Mỹ có thể chảy vào từ các quỹ thụ động (giả định tỷ trọng của Việt Nam trong chỉ số thị trường mới nổi khoảng 0,7%). Khi Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi của FTSE thì ước tính các quỹ sẽ đầu tư gấp 5 lần.

Các chuyên gia đang đánh giá tích cực về cơ quan quản lý trong việc cải thiện những điều kiện của thị trường, từ hệ thống KRX, cho tới các hoạt động thanh toán giao dịch. Nhưng vướng mắc được nhắc đến nhiều là yêu cầu ký quỹ trước giao dịch đối với nhà đầu tư nước ngoài, rào cản liên quan tới sở hữu nước ngoài của các doanh nghiệp Việt Nam, chưa kể tới một số điều kiện khó thực hiện như yêu cầu về dòng tiền ngoại hối di chuyển tự do.

Tuy nhiên, câu chuyện thăng hạng là câu chuyện còn dài kỳ, chưa thể nhắc đến sớm vào năm 2024. Ông Linh kỳ vọng Việt Nam có thể được nâng hạng sớm nhất vào tháng 9/2024 theo tiêu chí của FTSE, trước khi chính thức nâng hạng vào tháng 9/2025.

Với MSCI, kỳ vọng Việt Nam có thể được đưa vào danh sách theo dõi nâng hạng trong kỳ đánh giá thường niên vào tháng 6/2025.

Ông Linh kết luận: “Chúng ta đang đạt tới hạn về việc thu hút vốn gián tiếp do đã được đưa lên mức tỷ trọng cao nhất của thị trường cận biên. Trong tương lai, để có thể thu hút thêm dòng vốn này, mấu chốt là việc thị trường chứng khoán Việt Nam phải nâng hạng lên thị trường mới nổi”.